تربیت کودک 3 تا 6 سال مانند هر دوره سنی، باید متناسب با نیازها و سطح رشدی او و ویژگیهای فردی خاص او صورت بگیرد. هرچقدر آگاهی شما در مورد قابلیتهای فرزندتان و مراحل رشدی او در سنین مختلف بیشتر باشد، در تربیت و آموزش او بهتر عمل خواهید کرد. کودکان از 3 تا 6 سالگی، تا حدی استقلال جسمانی را میآموزند. آنها به لباس پوشیدن، غذاخوردن و دستشویی رفتن و مسواک زدن را به تنهایی انجام میدهند و در عین حال مهارتهای اجتماعی خود را توسعه میدهند. مطالب زیر از پژوهشهای صورت گرفته بر نقاط عطف توسعه چارچوب یادگیری سالهای اولیه توسط Community Care Cooperative Ltd NS تهیه شده است، که با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
ویژگیهای عمومی کودکان 3 تا 6 سال
در این سن آنها دائماً صحبت خواهند کرد و سوالات زیادی خواهند پرسید، زیرا از نظر شناختی توجه و کنجکاوی آنها افزایش مییابد و درک آنها از داستانها و روابط بین اعداد و اشیاء افزایش مییابد. کودکان 3 تا 6 سال، به طور عمومی با روشی عینی به کاوش جهان میپردازند؛ یعنی دریافت اطلاعات و شناخت جهان برای کودکان، از طریق محسوسات و امور ملموس انجام میشود. آنها میتوانند با جملات طولانیتر صحبت کنند و در تلاش برای درک بیشتر جهان، سوالات زیادی را با “کی”، “چه”، “کجا” و “چرا” شروع میکنند. آنها از بازی با بچههای دیگر، یادگیری قوانین و بازیهای نوبتی لذت میبرند. و با شروع به توسعه مهارتهای اجتماعی خود، شروع به ایجاد دوستی واقعی خواهید کرد.
رشد فیزیکی
- با كمك كم لباس و کفش بپوشد.
- بالا و پایین میپرد و به راحتی میدود.
- به درستی از پلهها بالا میرود.
- برای پرتاب توپ وزن را به جلو منتقل میکند.
- تلاش برای گرفتن توپ با دست.
- مداد رنگی/مداد و غیره را بین انگشت شست و دو انگشت اول نگه میدارد.
- هنگام طراحی از اشکال مختلف تقلید میکند.
- به تنهایی کاغذ را با قیچی برش میدهد.
- میتوانند به تنهایی از توالت استفاده کنند.
- خودش غذا میخورد.
- میتواند به تنهایی مسواک بزند.
رشد اجتماعی
فرآیند اجتماعی شدن کودک از حدود سه سالگی آغاز میگردد؛ این سن زمان مناسبی برای ورود و تعامل با محیط اجتماعی است و با رشد کودک و ورود به پیش دبستانی و مدرسه کاملتر میشود.
- از بازی با بچههای دیگر لذت میبرد.
- ممکن است دوست خاصی داشته باشد.
- وسایلش را به اشتراک میگذارد، لبخند میزند و با همسالان خود همکاری میکند.
- توسعه استقلال و مهارتهای اجتماعی که برای یادگیری و ارتباط با دیگران که در پیش دبستانی و مدرسه استفاده میکند.
10 توصیه مهم به والدین جهت آماده کردن کودک برای رفتن به مدرسه
رشد عاطفی
- میفهمد وقتی کسی آسیب میبیند باید به او دلداری دهد.
- به ثبات جنسیتی میرسد (که دختر/پسر است)
- ممکن است ترجیح بیشتری برای همبازیهای همجنس خود نشان دهد.
- ممکن است هنجارهای نقش جنسیتی را با همسالان خود اعمال کند.
- ممکن است حملات پرخاشگری را با همسالان خود نشان دهد.
- دوست دارد از والدین محبت دریافت کند.
- ممکن است خود را بزرگ ببیند و خود را ستایش کند.
رشد هیجانی
معمولا در هفت سال اول زندگی، هیجانها و عواطف کودک تشکیل مییابند و حالت استقرار به خود میگیرند. کودک به تقلید از رفتار بزرگسالان و همسالان متمایل میشود. در دو سالگی فعالیت هیجانی کودک به طور قابل ملاحظهای افزایش مییابد و در پایان سال سوم، فعالیت هیجانی کودک به حد نهایی میرسد. پایهگذاری روابط عاطفی آینده، بر اساس سبک و کیفیت ارتباط با مادر است. کودک به تقلید از رفتار بزرگسالان و همسالان متمایل میشود. مانند آنان خشمناک میشود و اظهار خشم و به هر رفتار مهرانگیز نسبت به خود، واکنش نشان میدهد. تشخیص نوع هیجانهای کودک به تدریج که او بزرگ میشود و تجربههایی بدست میآورد، مشخص میشوند. مانند هیجان، ترس، خشم و…
چگونه میتوانید مهارتهای یادگیری فرزند خود را توسعه دهید؟
- آنها را به بازی در فضای باز تشویق کنید.
- با بردن آنها به مکانهای مختلف مانند پارک حیات وحش، موزه، گروه بازی، آکواریوم، کتابخانه، آنها را با تجربیات بیشتری آشنا کنید.
- در انجام فعالیتهای بازی مانند نقاشی، موسیقی، هنر و کارهای دستی خلاق باشید.
- با مشارکت دادن آنها در فعالیتهای روزمره خود و انجام کارهای ساده، عزت نفس آنها را تقویت کنید. مثلا مرتب کردن تخت خواب کودک را به خودش بسپارید.
- به سوالات آنها علاقه نشان دهید و برای پاسخ دادن وقت بگذارید.
بیشتر بخوانید: بهترین اسباب بازیها برای کودکان تا ۵ سالگی چه چیزهایی هستند؟
عوامل موثر بر تربیت کودک 3- 6 سال
علاوه بر ویژگیهای بیولوژیکی و خلق و خوی کودک که در نحوهی رفتار صحیح و تربیت کودک موثر هستند، شناخت و پیگیری رشد کودکان در چهار محور اساسی جسمی، عاطفی، هیجانی و اجتماعی نیز به والدین کمک میکند تا بدانند در هر دوره سنی کودک چه نوع رفتاری را از خود نشان دهند تا بتوانند تربیت مناسبی داشته باشند.
کلام آخر: تربیت کودک از آن دسته موضوعاتی است که بدون مطالعه و آگاهی نمیتوان وارد آن شد و برای تربیت مناسب، باید تمام جوانب از ویژگیهای عمومی رشد کودک گرفته تا ویژگیهای شخصی و منحصر به فرد او را در نظر بگیرید.