بعضی از پدر و مادرها به پزشک مراجعه و ابراز نگرانی می‌کنند که در زیر فک و جلو یا پشت گوش و ناحیه‌ی پشت سر کودک آنان برجستگی‌های کوچک یا بزرگ وجود دارد. این برجستگی‌ها نشان از بزرگ شدن غدد لنفاوی است که در نتیجه‌ی عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (بینی، حلق، دهان و دندان یا گوش) یا عفونت پوست سر بزرگ و متورم شده است. در این مقاله از بامبینو خواهیم خواند:
- لنفادنوپاتی چیست؟
- علت تورم غدد لنفاوی در کودک چیست؟
- بزرگ شدن غدد لنفاوی در کودک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- درمان بزرگی غدد لنفاوی
لنفادنوپاتی چیست؟
لنفادنوپاتی به معنی تورم غدد لنفاوی است. این‌ها غدد لوبیا شکل در گردن، زیر بغل، کشاله ران، سینه و شکم هستند. این غدد به عنوان فیلتر مایع لنفاوی عمل می‌کنند. این مایع حاوی گلبول‌های سفید خون (لنفوسیت‌ها) است که به بدن در مبارزه با عفونت کمک می‌کند. لنفادنوپاتی می‌تواند فقط در یک ناحیه از بدن مانند گردن ایجاد شود. یا ممکن است بر غدد لنفاوی سراسر بدن تأثیر بگذارد. غدد لنفاوی گردنی که در گردن یافت می‌شوند، شایع‌ترین محل لنفادنوپاتی هستند. تقریباً همه کودکان در برخی مواقع دچار لنفادنوپاتی (تورم غدد لنفاوی) می‌شوند. این به این دلیل است که غدد بزرگ شده اغلب با عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا گلودرد استرپتوکوکی ایجاد می‌شوند.
علت تورم غدد لنفاوی در کودک چیست؟
سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن است. سیستم ایمنی بدن با عفونت و سایر بیماری‌ها مبارزه می‌کند. سلول‌ها و مایع در غدد لنفاوی تجمع می‌یابند تا به مبارزه با عفونت یا بیماری کمک کنند. این امر باعث بزرگ شدن غدد لنفاوی می‌شود. برای روشن شدن موضوع باید متذکر شد که از داخل بینی، حلق و دهان شبکه‌های عروقی موئینه‌ی لنفاوی به غدد لنفاوی کشیده شده است.
اگر عفونتی در هر نقطه از بینی، حلق و دهان به وجود آید عفونت از آن شبکه‌ها به غدد لنفاوی می‌رسد و سبب بزرگی آن‌ها می‌گردد. در حقیقت غدد لنفاوی مانع و سدی در مقابل انتشار عفونت می‌باشد. موقعی که بزرگی غدد لنفاوی ناحیه‌ی گردن کودک با چشم دیده می‌شود یا غدد لنفاوی در لمس بزرگ و دردناک است دلیل عفونت ناحیه‌ای دستگاه تنفسی فوقانی است.
در بعضی از کودکان، غدد لنفاوی ناحیه‌ی گردن همیشه بزرگ است و کوچک نمی‌شود. این کودکان اغلب دچار عفونت‌های مکرر ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی (بینی، حلق و دهان) می‌گردند یا به عفونت میکروبی دندان، لثه و لوزه‌ها مبتلا هستند. پزشک با معاینه می‌تواند محل عفونت را تشخیص دهد و درمان کند.
غدد لنفاوی بزرگ شده اغلب نزدیک منبع عفونت هستند، بنابراین محل آن‌ها می‌تواند به کشف علت کمک کند. به عنوان مثال، نوزاد مبتلا به عفونت پوست سر ممکن است غدد لنفاوی در پشت گردن بزرگ شده باشد. تورم غدد لنفاوی اطراف فک ممکن است نشانه عفونت در دندان‌ها یا دهان باشد.
لنفادنوپاتی هم‌چنین ممکن است بر غدد لنفاوی سراسر بدن تأثیر بگذارد. این در برخی بیماری‌های ویروسی مانند مونو (مونونوکلئوز عفونی) یا آبله مرغان رایج است. در بعضی از مواقع شدت بیماری‌زایی میکروب مولد عفونت ناحیه‌ی حلق و دهان زیاد است و در نتیجه در غدد لنفاوی گردن چرک جمع می‌گردد و نه فقط غده لنفاوی، بلکه اطراف غده نیز متورم، قرمز و دردناک می‌شود.
بیماری‌های خونی و کم خونیها هم گاهی با تورم این غدد ممکن است شروع شوند. اما علت عمده این بیماری، عفونت‌های میکروبی و ویروسی عادی است و با آنتیبیوتیک میتوان آن را درمان کرد. حتی ممکن است یک تبخال هم باعث تورم غدد لنفاوی شود.
بزرگ شدن غدد لنفاوی در کودک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک کودک شما سوالات زیادی در مورد سابقه سلامتی فرزند شما و علائم فعلی آن می‌پرسد. به عنوان مثال، او از شما می‌پرسد که آیا فرزند شما اخیرا مبتلا به عفونت‌هایی مانند گلودرد استرپتوستی بوده است یا خیر، یا در خانه گربه دارید یا خیر. این به این دلیل است که گاهی آلرژی ممکن است باعث بزرگ شدن غدد لنفاوی شود.
او کودک شما را معاینه می‌کند و به مناطقی که غدد لنفاوی بزرگ شده‌اند نگاه می‌کند، او هم‌چنین اندازه و محل گره‌ها را بررسی می‌کند. پزشک باید بداند که چه مدت غدد متورم شده‌اند و آیا دردناک هستند یا نه. فرزند شما ممکن است نیاز به مراجعه به متخصص داشته باشد. گاهی برای تشخیص درست تورم غدد لنفاوی کودک، ممکن است نیاز به آزمایشات تخصصی باشد. این آزمایشات شامل موارد زیر باشند:
آزمایش کامل: آزمایش کامل خون به نام CBC. CBC که تعداد گلبول‌های قرمز خون، گلبول‌های سفید خون، سلول‌های لخته شدن خون و گاهی اوقات گلبول‌های قرمز جوان را بررسی می‌کند. ادرار و سایر آزمایشات خون نیز ممکن است انجام شود.
تصویربرداری: این موارد می‌تواند شامل اشعه ایکس قفسه سینه برای بررسی بزرگ شدن غدد لنفاوی یا سایر مشکلات باشد. هم‌چنین ممکن است فرزند شما آزمایش‌های تصویربرداری دیگری مانند CT یا MRI را انجام دهد.
بیوپسی غدد لنفاوی: غدد لنفاوی بزرگ شده ممکن است با بیوپسی بررسی شود. نمونه‌هایی از بافت غدد لنفاوی گرفته شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد. آن‌ها برای کشف علل مختلف بزرگ شدن آزمایش می‌شوند.
ممکن است فرزند شما برای بیوپسی به جراح مراجعه کند. یا ممکن است به متخصصان اختلالات خونی و سرطان ارجاع داده شوند. این موارد می‌تواند شامل متخصص خون و انکولوژی کودکان باشد.
بیشتر بخوانید: 6 بیماری شایع در کودکان و نوزادان که باید بدانیم
درمان بزرگی غدد لنفاوی
درمان بزرگ شدن غدد لنفاوی بستگی به علت آن دارد. غدد لنفاوی بزرگ شده اغلب بی‌ضرر بوده و بدون هیچ‌گونه درمانی از بین می‌روند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروهای آنتی بیوتیکی برای درمان عفونت باکتریایی زمینه‌ای، مانند گلودرد استرپتوکوک، یا عفونت گوش یا پوست
- داروهای آنتی بیوتیکی و تخلیه غدد لنفاوی برای عفونت غدد لنفاوی یا گروه کوچکی از گره‌ها
- یک آزمایش پیگیری برای بررسی مجدد گره‌های بزرگ شده پس از 3 تا 4 هفته
- داروهای دیگر یا روش‌هایی برای درمان سایر شرایطی که باعث بزرگ شدن گره‌ها شده است
- مراجعه به متخصصان جهت برش یا تخلیه یا معاینات بیشتر، آزمایشات تشخیصی و درمان
اگر میکروبی علت عفونت اولیه‌ی حلق و دهان باشد، با مصرف آنتی بیوتیک مناسب و از بین رفتن عفونت اولیه غدد لنفاوی کوچک می‌شود. بعضی از مواقع ممکن است عفونت اولیه‌ی دهان و حلق بهبود یابد، ولی غدد لنفاوی هنوز بزرگ باشد و مدت‌ها طول بکشد تا کوچک شود.
اگر در یکی از غدد لنفاوی ناحیه‌ی گردن میکروب بیماری‌زا مانند میکروب اِستافیلوکُوک یا میکروب‌های بی‌هوازی ایجاد تورم کرده باشد، با انجام درمان طبی سریع غده عفونی شده کوچک می‌گردد و در غیر این صورت در غدد مزبور چرک جمع می‌شود و باید با عمل جراحی و شکاف دادن چرک را خارج کرد تا غده کوچک شود و التیام یابد.
بیشتر بخوانید: مشکلات تنفسی در کودکان و راه‌های درمان آن
کلام آخر: همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، بزرگ شدن غدد لنفاوی پاسخ طبیعی بدن به عفونت و سایر بیماری‌ها است. نادیده گرفتن غدد لنفاوی بزرگ شده ممکن است درمان عفونت جدی یا بیماری دیگر را به تاخیر بیندازد.
1 نظر در “بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر فک و گردن در کودکان”
به نام خدا