هر پدر و مادری خواب کودک کوچک مودبی را می‌بیند که به همه احترام می‌گذراد و از مقررات و اصول خانه و مدرسه پیروی می‌کند. آموزش آداب و رفتار صحیح به کودکان باید متناسب با شخصیت و خلق و خوی کودک باشد تا به کشف و شناسایی استعدادها و علایق او منتهی شود. درک اصول اخلاقی خوب به شما کمک می‌کند تا به فرزندتان آداب و رفتار خوب را بیاموزید. به هر حال، اخلاق خوب برای زندگی در اجتماع ضروری است. بروز رفتارهای مهربان و پایبندی به اخلاقیات، نشان دهنده شخصیتی دوست داشتنی و با ملاحظه است. در ادامه به بهترین تکنیک‌های آموزش رفتار صحیح به کودک اشاره خواهیم کرد.
1. تقویت خودباوری در کودک
باور کنید یا نه، شما از بدو تولد شروع به آموزش رفتارهای خوب به فرزندتان می‌کنید. ریشه خوش اخلاقی احترام به دیگری است و ریشه احترام، خودباوری است. خودباوری یکی از با ارزش‌ترین ویژگی‌هایی است که می‌توانید به کودک خود القا کنید که از دوران نوزادی شروع می‌شود. نوزاد حساس و با اعتماد به نفس به طور طبیعی به کودکی محترم تبدیل می‌شود، چون که به احساسات دیگری اهمیت می‌دهد، طبیعتاً به فردی خوش اخلاق تبدیل می‌شود. ادب او خلاقانه‌تر و صمیمانه‌تر از هر چیزی است که او می‌توانست از یک کتاب آداب معاشرت بیاموزد. در سال‌های اخیر از نظر اجتماعی، آموزش «خودباوری» به کودکان بسیار تاکید شده است. خودباوری تا زمانی سالم است که بر ادب و اخلاق خوب غلبه نکند.
2. کلمات مؤدبانه را زودتر آموزش دهید
حتی بچه‌های دو ساله هم می‌توانند یاد بگیرند که بگویند «لطفا» و «متشکرم». حتی با وجود این‌که آن‌ها هنوز ارزش اجتماعی این کلمات را درک نکرده‌اند، کودک نوپا نتیجه می‌گیرد که “لطفا” نحوه به دست آوردن آنچه می‌خواهد است و “متشکرم” نحوه پایان دادن به یک تعامل است. شما باید این ویژگی‌های اجتماعی را در فرهنگ لغات فرزندتان قرار دهید. بعداً از آن‌ها با این درک استفاده می‌شود، که باعث می‌شوند دیگران از کمک به شما احساس خوبی داشته باشند. وقتی از کودک نوپایتان می‌خواهید چیزی به شما بدهد، با «لطفا» شروع کنید و با «متشکرم» تمام کنید. حتی قبل از این‌که کودک معنای این کلمات را بفهمد، یاد می‌گیرد که این کلمات مهم هستند، زیرا مامان و بابا زیاد از آن‌ها استفاده می‌کنند و هنگام گفتن این کلمات، حالت‌های خوبی در چهره‌شان دارند. بچه‌ها این اصطلاحات را طوطی‌وار تکرار می‌کنند و مفید بودن آن‌ها را خیلی قبل از این‌که معنی آن‌ها را بفهمند، درک می‌کنند.
3. الگوسازی کنید
از دو تا چهار سالگی، آنچه کودک می‌شنود همان را تکرار می‌کند. الگوسازی از رفتارها بهترین راه برای آموزش رفتارهای خوب به فرزندتان است. اجازه دهید فرزندتان هنگام تعامل با مردم در طول روز، «لطفا»، «متشکرم»، «خوش آمدید» و «ببخشید» زیاد بشنود. و شخص کوچک خود را با همان ادبی که با بزرگسالان برخورد می‌کنید خطاب کنید. اجازه دهید فرزندتان صحبت‌های مؤدبانه را یاد بگیرد.
بیشتر بخوانید: چگونه یک الگوی رفتاری موثر برای کودک خود داشته باشیم؟
4. نام بردن را آموزش دهید
ما همیشه به این نکته اشاره کرده‌ایم که هر درخواستی را با استفاده از نام فرزندمان بازگو کنیم: “مینا، آیا این کار را برای من انجام می‌دهی؟” فرزندان ما این نکته‌ی اجتماعی را یاد می‌گیرند و ما را با عنوان خطاب می‌کنند: «بابا، اجازه می‌دهی…» یا «مامان، می‌خواهی…» فرزند شما همه این ابزارهای زبانی را بخشی از خود اجتماعی خود می‌کنند.
5. به کودک خود توجه کنید
کودک خود را در جلسات بزرگسالان شرکت دهید، به خصوص اگر کودک دیگری در آن حضور نداشته باشد. هنگامی که شما و فرزندتان در میان جمعیتی از بزرگسالان هستید، کنترل کردن فرزندتان کمی سخت‌تر است. حتی کودکی که معمولاً رفتار خوبی دارد، برای این‌که در مرکز توجه قرار گیرد، ممکن است هر کاری کند. شرکت دادن کودک در جمع، به یادگیری مهارت‌های اجتماعی و معاشرت کردن منجر می‌شود و تصدیق حضور او به او نشان می‌دهد که ارزش دارد. در موقعیت‌هایی که او را در معرض خطر رفتار نامطلوب قرار می‌گیرد، با کودک خود در ارتباط باشید. در طول ملاقات با بزرگسالان دیگر، فرزند کوچک‌تر خود را از نظر فیزیکی نزدیک خود نگه دارید (یا نزدیک او بمانید) و تماس کلامی و چشمی مکرر را حفظ کنید. به فرزند بزرگ‌تر خود کمک کنید تا خود را بخشی از این عمل احساس کند تا کم‌تر حوصله‌اش سر برود و دچار مشکل شود.
6. کودک را مجبور به نکنید
اهمیت دادن به رفتار خوب باید طبیعی باشد؛ کودک را به زور اجبار به داشتن رفتار خوب نکنید، با سپری شدن زمان و استفاده از تکنیک یادآوری کودک، کم کم رفتار خوب را یاد می‌گیرد. در حالی که اشکالی ندارد که گهگاه قبل از اعطای درخواست، یک کلمه “بگو لطفا” را به کودک یادآوری کنید. ممکن است کودک از این کلمات مودبانه حتی قبل از این‌که آن‌ها را بفهمد خسته شود. وقتی به کودک یادآوری می‌کنید که «لطفا» بگوید، این کار را به عنوان بخشی از گفتار خوب انجام دهید، نه به عنوان یک الزام برای رسیدن به آنچه می‌خواهد و مطمئن شوید که او سخنان خوب زیادی از شما می‌شنود.
7. خوب بودن فرزندتان را تحسین کنید
رفتارهای خوب کودک‌تان مانند گوش دادن به شما، مودب بودن و کمک به دیگران را ببینید. تا جایی که ممکن است رفتار خوب را تحسین کنید. حتی می‌توانید یک تلاش خوب را تحسین کنید! عشق و توجه شما همان چیزی است که فرزندتان به آن نیاز دارد و می‌خواهد. اما گاهی کودکان یاد می‌گیرند که راه جلب توجه، بدرفتاری است. به فرزندتان بیاموزید که خوب بودن بهترین راه برای جلب توجه شماست. با کلمات تحسین کنید، اما به یاد داشته باشید که در آغوش گرفتن یا لبخند زدن اغلب درست است!
بیشتر بخوانید: بهترین و موثرترین روش‌های تشویق کودکان
8. قوانین را تنظیم کنید
با شفاف کردن قوانین به فرزندتان کمک کنید تا قوانین را بیاموزد. زمان خواب است عزیزم. لطفا همین الان به تخت خواب خود برو، تا با هم داستان بخوانیم. خوشحالم که این‌قدر سریع برای خواب آماده شدی. من عاشق خواندن داستان برای شما در شب هستم. کودکان تقریباً همیشه یک قانون جدید را برای چند روز اول آزمایش می‌کنند. آن را بارها و بارها بگویید تا فرزند شما قانون جدید را یاد بگیرد. ثابت قدم باشید، حتی زمانی که به نظر می‌رسد مشکل زیادی دارید!
9. به کودک خود گوش دهید
کودکان هر روز چیزهای جدیدی را یاد می‌گیرند و تجربه می‌کنند که دوست دارند آن‌ها را به اشتراک بگذارند. هر روز زمانی را به بازی و صحبت با کودک خود اختصاص دهید. در مورد قسمت‌های خوب و سرگرم کننده روز و همچنین هر زمان بد یا سخت صحبت کنید. اگر فرزندتان ناراحتی داشت، به کل داستان گوش دهید. بدون قضاوت یا صحبت در مورد نحوه رفتار، اجازه دهید فرزندتان گفتن کل داستان را تمام کند. قسمت‌های مثبت داستان را برای تمجید پیدا کنید. روش‌های تصمیم‌گیری در مورد انجام بهترین رفتار و واکنش را به کودک آموزش دهید.
9. زود عصبانی نشوید
دیر یا زود، بیشتر والدین از آموزش رفتار خوب به کودک ناامید و خسته می‌شوند. به یاد داشته باشید که هر چقدر هم که فرزندتان نافرمانی کند، باز شما مهم‌ترین فرد در زندگی فرزندتان هستید. برخی والدین به دلیل عدم آگاهی از نحوه تربیت بچه نافرمان دست به تنبیه‌های دشواری می‌زند و همواره حلقه آزادی بچه را با قوانین سخت‌گیرانه‌تر تنگ می‌کنند بی آن‌که بداند این شیوه کار را بدتر می‌کند. وقتی فرزندتان شما را عصبانی می‌کند، اگر احساس می‌کنید کنترل ندارید، ابتدا مطمئن شوید که کودک در مکانی امن، مانند اتاق بازی، تخت خواب یا اتاق خواب است. سپس برای خود یک «تایم اوت» در نظر بگیرید. کاری را انجام دهید که برای شما آرامش‌بخش است تا به شما کمک کند آرام شوید. یک فنجان چای یا قهوه بنوشید، موسیقی گوش کنید، با یک دوست یا همسر تماس بگیرید. احساس استرس طبیعی است و از بین خواهد رفت. وقتی احساس بهتری کردید، به سمت فرزندتان برگردید، همدیگر را در آغوش بگیرید و از نو شروع کنید. اگر فرزندتان به اندازه کافی بزرگ شده است، می‌توانید به سادگی بگویید: «وقتی گوش نمی‌دادی واقعاً عصبانی شدم. الان حالم بهتره و دوستت دارم.”
کلام آخر: آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا برخی از کودکان این قدر مودب هستند؟ دلیل اصلی این است که آن‌ها در محیطی بزرگ شده‌اند که انتظار اخلاق خوب را از آن‌ها دارند، شاید یاد دادن رفتار صحیح به کودکان کار سختی باشد؛ چون گاهی ناچار می‌شوید رفتارهای درست را بارها و بارها به فرزندتان گوشزد کنید. زمانی که فرزندتان آموخت کاری را درست انجام دهد، او را تشویق کنید، وقتی فرزندتان را با تمجید بزرگ کنید، هر دو شادتر خواهید بود. فراموش نکنید که آموزش رفتار خوب به کودک نیازمند صبر و حوصله است.
