جلب توجه و تمرکز کودکان کار آسانی نیست و به نظر میرسد که بسیاری از والدین با آن مشکل دارند. دامنه توجه کودکان معمولا کم است. ذهن آنها مدام از چیزی به چیز دیگر منتقل میشود. کنجکاوی آنها، تمرکزشان را روی هر چیزی دشوار میکند. چه انجام فعالیتهای منظم باشد، چه برنامه درسی پیش دبستانی. این فقط کودک شما نیست که تمرکز ندارد! بهتر است بدانید نقص توجه و تمرکز در کودکان بسیار رایج است. بنابراین، در مورد آن نگران نباشید. اما دانستن دلیل عدم توجه و تمرکز بسیار مهم است. در ادامه این مطلب با مشکلات تمرکز و دلایل آن در کودکان و راههای افزایش آن آشنا شوید.
مشکلات تمرکز در کودکان چیست؟
اگر کودک شما برای مدت طولانی در تمرکز روی چیزی مشکل دارد، ممکن است از مشکلات تمرکز رنج ببرد. این عدم تمرکز را میتوان در مطالعات و فعالیتهای دیگر او نیز مشاهده کرد. علائم کمبود توجه و تمرکز در کودکان عبارتند از:
- وقتی کاری را انجام میدهد، با کوچکترین صدایی که میشنود، حواسش به سادگی پرت میشود.
- در بیشتر اوقات کودک کاری را که انجام میدهد، نصف و نیمه ول میکند و به کار دیگری میپردازد.
- بیشتر وقتها، به آنچه به او گفته میشود گوش نمیدهد.
- بیقرار است. وقتی کودک با والدین یا کودکِ دیگر بازی میکند، نمیتواند یکسری قوانین را رعایت کند.
- وسایلش را گم میکند.
- نمیتواند چیزها را مرتب نگه دارد.
- نمیتواند دستورالعملها را دنبال کند.
- نمیتواند روی فعالیتهایی که به او سپرده میشود یا سایر کارهایی که نیاز به توجه دارد، تمرکز داشته باشد.
- معمولا بد خلق، تحریک پذیر یا پرخاشگر است.
- قادر به حفظ روابط دوستی نیست.
دلایل عمده عدم تمرکز و توجه در کودکان
1-وظایف سخت
وقتی کودکان کاری را سخت میبینند، سعی می کنند از انجام آن اجتناب کنند. سختی یک کار به سن کودک بستگی دارد، به همین دلیل است که برخی از بازیها و اسباب بازیها دارای ردهی سنی هستند. یک راه حل آسان برای این کار این است که کار سخت را به کارهای کوچکتر و سادهتر تقسیم کنید. به این ترتیب کودک علاقهمند میشود که کارها را یکی پس از دیگری بدون اضطراب انجام دهد.
2-توجه خیلی کم
دلیل مهمی که کودک شما ممکن است تمرکز نداشته باشد این است که او ولع توجه شما را دارد. گاهی اوقات آنها صرفاً برای جلب توجه شما بر روی مطالعه خود تمرکز نمیکنند. شما باید وقت گذراندن با فرزندان خود را در اولویت قرار دهید. گذراندن وقت با کودکان، آنها را باهوشتر میکند. با آنها ارتباط برقرار کنید و نیازهای آنها را درک کنید. شما باید تمام توجهی را که فرزندتان نیاز دارد به او بدهید. فرزند شما باید در به اشتراک گذاشتن مشکلات خود با شما راحت باشد. با آنها بازی کنید. کارتون مورد علاقه کودکتان را با آنها تماشا کنید. داستانهای مورد علاقهشان را برایشان بخوانید. در حالی که سعی میکنند بخوابند برای آنها لالایی بخوانید. عشق و محبت شما میتواند در افزایش دامنه توجه فرزندانتان معجزه کند.
3-حواس پرتی
هنگامی که کودک مجبور به نشستن میشود، ذهن کنجکاو او سرگردان میشود و به دنبال عواملی است که حواس او را پرت میکند. این عوامل میتواند تلویزیون، تلفن همراه یا افرادی باشد که در بیرون راه میروند. به عنوان مثال، حتی یک اسباب بازی کوچک روی زمین، میتواند حواس کودک شما را در حین انجام تکالیف پرت کند. بنابراین بهتر است هر چیزی را که احتمالاً توجه او را جلب کند، حذف کنید. به فرزندتان بگویید که پس از اتمام کارش اجازه خواهد داشت تلویزیون تماشا کند یا بازی کند. همیشه به یاد داشته باشید که محدود کردن کامل کودک به چیزی مانند تماشای تلویزیون حواس او را بیشتر پرت میکند.
4- فقدان انگیزه یا علاقه کافی
وقتی بچهها به چیزی علاقهمند نباشند، در تمرکز روی آن مشکل خواهند داشت. اغلب، عدم علاقه یا انگیزه بر کودکانی که باهوشتر و پیشرفتهتر هستند تأثیر میگذارد. راهی برای حفظ انگیزه و علاقه فرزندتان به موضوع مورد نظر پیدا کنید. این کار میتواند برای درمان عدم تمرکز در کودکان نیز بسیار مفید باشد. اگر خودتان نمیتوانید این کار را انجام دهید، با یک متخصص مشورت کنید.
5-رژیم غذایی اشتباه
مصرف مواد غذایی اشتباه، حذف وعدههای غذایی و سوء تغذیه میتواند منجر به مشکلات تمرکز در کودکان شود. زمانی را برای صرف صبحانه به طور منظم در نظر بگیرید و غذاهای ناسالم را با میان وعدههای سالم جایگزین کنید. فرزند شما هرگز نباید با شکم گرسنه به مطالعه بنشیند، زیرا این کار باعث ایجاد حواس پرتی میشود. غذای غنی از کربوهیدرات باعث میشود کودک شما احساس خواب آلودگی کند. از طرف دیگر، کافئین باعث ایجاد مشکل برای خواب کودک شما میشود. به طور منظم یک رژیم غذایی متعادل برای کودک خود فراهم کنید و به او بفهمانید که یک ذهن سالم مستلزم یک رژیم غذایی سالم است. بیشتر بخوانید: چگونه کودکان را به خوردن غذای سالم تشویق کنیم؟
6-مشکلات یادگیری
مشکلات یادگیری مانند ADD، نارساخوانی یا ADHD ممکن است بهعلت ناتوانی در تمرکز باشد. برای تشخیص دقیق با یک متخصص مشورت کنید و در صورت وجود عدم تمرکز در مطالعه و اختلال در یادگیری، در مورد اینکه چگونه بهتر پیش بروید، راهنمایی بخواهید. پرداختن به مسائلی که میتواند تأثیر زیادی بر تمرکز کودک شما داشته باشد، بسیار کمک خواهد کرد. اصلاح مسائل تمرکز نه تنها به او در به درمان عدم تمرکز در درس خواندن کمک میکند، بلکه در طول زندگی بزرگسالیاش نیز یاریدهنده است، بهویژه زمانی که به پیدا کردن یک شغل بهتر مربوط میشود.
7-مشکلات شخصی
داشتن مشکلاتی که کودک را آزار میدهد به طور طبیعی ممکن است موجب نقص توجه و تمرکز در کودکان شود. اگر در خانه مشکلی وجود داشته باشد، آن امر به احتمال زیاد مزاحم کودک شما است و او تمرکز بر فعالیتهای منظم خود را دشوار میبیند.اگر مشکلی در خانه وجود دارد، سعی کنید آن را از کودک خود دور نگه دارید، زیرا ممکن است تأثیر بسیار مخربی برای او داشته باشد.
8-کمبود خواب
کودکان و بزرگسالان برای اینکه بهترین عملکرد خود را داشته باشند نیاز به خواب منظم دارند. یک کودک بسته به سنش به 8 تا 12 ساعت خواب در روز نیاز دارد. در حالی که خواب خوب شبانه میتواند برای بدن و ذهن معجزه کند، کمبود خواب میتواند تمرکز را تحت تاثیر قرار دهد و خطرات طولانی مدتی برای سلامتی ایجاد کند. یک الگوی خواب خوب برای کودک خود داشته باشید و اجازه ندهید شبها تا دیروقت بیدار بماند.
راههای افزایش تمرکز و یادگیری
مشابه هر مشکل ذهنی دیگر، روشهای زیادی در مورد چگونگی بهبود تمرکز در کودکان وجود دارد، از جمله:
تمرین ذهنی: روشهای زیادی وجود دارد که با توجه به سن کودک به سلامت مغز کمک میکند. انجام تمرینات مغزی برای افزایش تمرکز، توجه و حافظه به کودک شما کمک میکند تا با افزایش سن، مغز خود را همچنان فعال نگهدارد. حل کردن پازل، جدول، بازی با کلمات و برخی بازیهای فکری میتواند در این زمینه کمک کننده باشد.
پیدا کردن تکنیکهای شخصی: ساختار ذهنی و نیازهای هر فرد میتواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، مواردی که حواس کودک را پرت میکنند، ممکن است با توجه به علایق او تغییر کند. به همین دلیل، کودکانی که در تمرکز دچار مشکل هستند، باید نیازهای آنها را به طور واضح تعیین کنید و تکنیکهایی مخصوص به آنها را پیدا کنند. به طور مثال یک برنامه برای فرزند خود بنویسید و او را تشویق کنید به طور منظم برنامه را دنبال کند.
کاری را که میخواهید انجام دهید، شروع کنید: هر چه شروع یک کار را بیشتر به تعویق بیندازید، تمرکز روی آن دشوارتر میشود. این بدان معنا نیست که فرزند شما باید همه کارها را یکجا انجام دهد. برای سهولت در شروع، وظایف کودک خود را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید. نکته مهم این است که شروع را به تاخیر نیندازید.
در یک زمان خاص، یک یا نهایتا دو کار برای فرزندتان مشخص کنید: سعی کنید کودک خود را با مسیرهای بیش از حد به طور همزمان به زحمت نیندازید. برای از بین بردن نقص توجه و تمرکز در کودکان لازم است بیش از حد به کودک خود فشار نیاوریم و شرایط راحتتری را برای تمرکز و یادگیری آنها بوجود بیاوریم.
یک تایمر تنظیم کنید: دانستن محدودیتی برای مدت زمانی که آنها باید متمرکز بمانند، میتواند برای بالا بردن تمرکز در کودکان مؤثر باشد. یک تایمر برای مدت زمانی که با کودک خود بازی میکنید مؤثر است. زمانی که کودکتان در تمرکز بهتر میشود، میتوانید مدت زمان را کم کم افزایش دهید.
به پیشرفتهای کوچک فرزندتان توجه کنید: به فرزندتان بگویید که می تواند مهارتهای تمرکز بهتری داشته باشد. به یاد داشته باشید که در فرایند درمان عدم تمرکز در کودکان ، علاوه بر چالشها در مورد نقاط قوت فرزندتان نیز صحبت کنید. وقتی بچهها میدانند در چه مهارتهایی خوب عمل میکنند، اعتماد به نفس آنها بیشتر میشود و به آنها کمک میکند که در شرایط سخت انگیزه خود را حفظ کنند.
ورزش کردن: محققان دریافتند که افزودن تمرینات بدنی به برنامه روزانه فرزندان، نهتنها برای بدن آنها مفید است، بلکه به مغز نیز کمک میکند افکار مزاحم را نادیده بگیرد. در یک مطالعه مشاهده شد دانشآموزانی که ورزش متوسط دارند در مقایسه با دیگران، تمرکز بسیار بهتری داشتند.
خواب کافی و رژیم غذایی مناسب: همانطور که در بالا گفتیم، خواب یکی از مهمترین عوامل استراحت و شادابی ذهن است. ذهن برای گرفتن و ذخیره اطلاعات جدید به استراحت نیاز دارد. غلبه بر مشکلات خواب و خواب منظم موثرترین راه برای از بین بردن عدم تمرکز و توجه در بزرگسالان و کودکان است. بسیار مهم است که کودک شما یک رژیم غذایی متعادل داشته باشد. به کودک شما باید غذای غنی از مواد مغذی داده شود. غذاهای ناسالم برای فرزندان شما مفید نیستند. آنها دامنه توجه کودکان را کاهش میدهند و باعث ایجاد سایر مشکلات سلامتی میشوند.
بیشتر بخوانید: ۱۰ راه حل مفید برای مشکل دیر خوابیدن کودکان
کلام آخر: فرزندان شما باید بتوانند روی کاری که انجام میدهند تمرکز کنند. تمرکز کیفیت کار را بهبود میبخشد و نتایج بهتری ارائه میدهد. مطمئن شوید که دلیل مشکل تمرکز فرزندتان را پیدا کنید. سپس اقدامات کافی را برای حل مشکل انجام دهید.