وقتی برای اولین بار از کودکتان کلمه‌ی زشتی می‌شنوید، شاید در ابتدا با صدای بلند بخندید چون شما را غافلگیر کرده است. یا شاید شما شوکه شده‌اید، زیرا از آن کلمات در خانه خود استفاده نمی‌کنید و می‌خواهید فوراً متوقف شود! دلیلش هرچه که باشد، اگر از شنیدن حرف‌های نابجا، زبان نامناسب، فحش دادن یا عبارات زشت بچه‌هایتان خسته شده‌اید، این مطلب به شما کمک می‌کند بفهمید که چرا کودکتان از کلمات بد استفاده می‌کند.
به‌کار بردن کلمات زشت: چرا کودکان این کار را می‌کنند؟
کودکان خردسال اغلب فحش می‌دهند، زیرا در حال کشف زبان هستند. آن‌ها ممکن است یک کلمه جدید را بدون درک معنای آن به‌کار ببرند. گاهی اوقات زمانی که کودکان در حال یادگیری بیان کلمات هستند، فحش دادن به طور تصادفی اتفاق می‌افتد. کودکان گاهی برای ابراز احساسی مانند ناامیدی، کلمات زشت را به‌کار می‌برند. یا ممکن است آن‌ها بدون هیچ دلیلی این کلمه را بگویند، زیرا خنده‌دار به نظر می‌رسد یا صرفا هنگام فحش دادن از دیگران تقلید کنند. کودکان خردسال معمولا درک نمی‌کنند که فحش دادن و استفاده از کلمات زشت از نظر والدین و اطرافیان قابل قبول نیست.
وقتی بچه‌های خردسال فحش می‌دهند: چه باید کرد؟
اگر می‌دانید چرا فرزندتان فحش می‌دهد، می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری در مورد بهترین راه پاسخ کمک کند.
به‌کار بردن کلمات زشت برای جلب توجه
اگر فرزندتان کلمات زشت به‌کار می‌برد تا توجه شما را به خود جلب کند یا واکنش شدید شما را برانگیزد، بهتر است با نادیده گرفتن کامل، پاسخ دهید. آرام باشید و واکنشی نشان ندهید. از تماس چشمی، خندیدن، عصبانی شدن یا گفتن هر چیزی خودداری کنید. این بی‌توجهی می‌تواند استفاده از عبارات و کلمات زشت را متوقف کند و از فحش دادن بیشتر جلوگیری کند. همچنین می‌توانید هنگام استفاده از زبان مودبانه به کودک خود توجه مثبت و تحسین نشان دهید.
فحش دادن از روی عصبانیت و ناامیدی
اگر فحش دادن به دلیل عصبانیت یا ناامیدی است، می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا احساسات خود را نامگذاری کند؛ برای مثال، “من کاملا درک می‌کنم که تو بسیار عصبانی هستی”. برای فرزند شما مهم است که بداند شما احساسات او را درک کرده و به او اهمیت می‌دهید، اما بهتر است به آن‌ها یاد دهید تا احساساتش را با کلمات مناسب‌تری بیان کند. ممکن است لازم باشد به کودک خود کمک کنید تا از احساسات شدیدی مانند عصبانیت یا ناامیدی آرام شود. سپس می‌توانید روش‌های دیگری برای مدیریت احساسات قوی، مانند شمردن تا 10، کشیدن نفس‌های عمیق یا صحبت کردن درباره احساسات، به فرزندتان بیاموزید. همچنین می‌توانید فرزندتان را تشویق کنید که از کلمات دیگری که توهین‌آمیز نیستند، استفاده کند. برای مثال، می‌توانید کلمات خنده‌داری را پیشنهاد کنید که شما و فرزندتان با هم می‌سازید.
استفاده از کلمات زشت هنگام تلاش برای گفتن یک کلمه جدید
گاهی اوقات، فحش دادن به این دلیل اتفاق می‌افتد که فرزند شما سعی می‌کند کلمه جدیدی بگوید، اما نوع تلفظ او باعث می‌شود که شبیه فحش به نظر برسد. در این شرایط، ایده خوبی است که به آرامی تلفظ کودک خود را اصلاح کنید. از توجه بیش از حد به کلمه یا خندیدن به آن خودداری کنید، زیرا این امر می‌تواند کودک شما را تشویق کند که آن را دوباره تکرار کند.
بیشتر بخوانید: مهم‌ترین نکات آموزشی برای تربیت کودک با ادب
صحبت با کودکان در مورد استفاده از کلمات زشت
اگر فرزندتان به استفاده از کلمات زشت و نامناسب ادامه می‌دهد، یا می‌خواهید به فرزندتان کمک کنید تا مودبانه صحبت کند، می‌توانید با او درباره انتخاب کلمات صحبت کنید. کودکان نوپا و پیش دبستانی زیر چهار سال برای درک این‌که چرا فحش دادن برای کودکان خوب نیست، بسیار کوچک هستند. کافی است فقط بگویید: “این کلمه خوبی نیست” یا “ما از آن کلمه استفاده نمی‌کنیم”. کودکان پیش دبستانی همیشه معنای کلمات دشنام را درک نمی‌کنند، اما می‌توانند درک کنند که فحش دادن می‌تواند به دیگران صدمه بزند یا توهین کند. بنابراین می‌توانید بگویید: “ما از کلماتی استفاده نمی‌کنیم که باعث ناراحتی مردم شود”. شما همچنین می‌توانید بگویید که برخی از کلمات وجود دارد که برای کودکان خوب نیست، حتی اگر آن‌ها آن کلمات را از زبان دیگران بشنوند. کودکان دبستانی بزرگ‌تر ممکن است از توضیحات ساده در مورد معنای کلمات زشت، چیزهای خوبی دریافت کنند. اگر فکر می‌کنید فرزندتان برای این کار آماده است، می‌توانید با پرسیدن معنی این کلمه از فرزندتان شروع کنید. سپس از عبارات کلی برای توضیح این‌که چرا مشکلی دارد و خوب نیست که این گونه صحبت کنند، استفاده کنید.
دلسرد کردن از فحش دادن و تشویق به زبان محترمانه
اگر می‌خواهید در طولانی مدت کودک را به صحبت کردن با عبارت محترمانه تشویق کنید و او را از فحش دادن منصرف کنید، بهتر است درباره زبان قابل قبول صحبت کرده و به توافق برسید و این موضوع را با فرزندتان در میان بگذارید. اگر قوانین خانوادگی در مورد زبان محترمانه دارید، بهتر است به زمانی که فرزندتان از زبان غیرقابل قبول استفاده می‌کند، اشاره کنید. به عنوان مثال، ممکن است بگویید “لطفا از یک کلمه زیباتر استفاده کنید”. اگر قوانین مربوط به فحش دادن برای بزرگسالان و همچنین کودکان اعمال شود، برای کودکان کم‌تر گیج کننده است. اگر می‌خواهید فرزندانتان از به کار بردن کلمات زشت اجتناب کنند، شما و سایر بزرگسالان خانه‌تان نیز باید از آن اجتناب کنید.
در اینجا ایده‌های بیشتری برای تشویق صحبت کردن با احترام و کاهش دشنام در خانواده وجود دارد:
- در صورتی که ترک فحش دادن برایتان سخت است، به کلمات دیگری و نیز راه‌های دیگر برای رسیدگی به موقعیت‌های دشوار فکر کنید. به عنوان مثال، به جای فحش دادن، می‌توانید چیزی مانند این بگویید: “من واقعاً احساس ناامیدی یا عصبانیت می‌کنم”. به این ترتیب روش‌های بهتری برای ابراز احساسات الگوبرداری می‌کنید.
- وقتی متوجه برخورد مناسب با عصبانیت یا ناامیدی کودک خود شدید، او را تحسین کنید. به عنوان مثال، اگر فرزندتان به شما گفت که یکی از همبازی‌هایش از کلمات فحش و ناسزا برای اذیت کردن او استفاده می‌کند، او را به خاطر دور شدن از موقعیت و عدم استفاده از آن کلمات تحسین کنید.
- مراقب باشید که فرزندتان چه چیزی را تماشا می‌کند، گوش می‌دهد و با آن بازی می‌کند. رتبه‌بندی‌ها را در تلویزیون، فیلم‌ها، بازی‌ها و برنامه‌ها بررسی کنید. در حالی که فرزندتان در اطراف است از تماشای برنامه‌های همراه با فحاشی خودداری کنید. تلویزیون‌ها، رایانه‌ها و سایر دستگاه‌ها را در مکان‌هایی نگه دارید که بتوانید به راحتی آن‌ها را ببینید و بشنوید.
کلام آخر: کودکان اغلب دوست دارند کلماتی را که می‌شنوند یا می‌سازند، امتحان کنند و به همین خاطر نیز به همان اندازه احتمال دارد که فحش دهند. بچه‌ها فحش‌ها را از منابع مختلف، بیرون و داخل خانه، دریافت می‌کنند. همه کودکان فحش دادن را از والدین خود یاد نمی‌گیرند. رسانه بر کودک شما تأثیرگذار است، قرار گرفتن در معرض کلمات دشنام در رسانه‌ها می‌تواند منجر به افزایش استفاده از کلمات زشت در کودکان شود. همان‌طور که کودکان بزرگ‌تر می‌شوند، دوستان و همسالان آن‌ها نیز بر انتخاب کلمات آن‌ها تأثیر می‌گذارند.
