مهم‌ترین آسیب‌های روانی مسخره کردن کودک

آیا تا به حال کودکتان را مورد تحقیر و تمسخر قرار داده‌اید؟ آیا می‌دانید آسیب‌های روانی آزارهای عاطفی و کلامی همواره با فرزندتان باقی خواهند ماند؟ مشکل والدینی که کودکانشان را با غرولند زیاد، تحقیر کلامی، فحاشی و کوچک‌کردن نام و هویت او مورد آزار قرار می‌دهند، این است که آن‌ها اصلا متوجه عوارض و عواقب آنچه می‌گویند نیستند. آزارهای کلامی بیش از هر چیز، هویت و اعتماد به نفس کودک را ویران می‌کند. پس از یک دوره طولانی قرار گرفتن در معرض خشونت‌‌های کلامی، کودک توانایی برقراری ارتباط سالم با دیگران را از دست می‌دهد. او دچار بی‌اعتمادی می‌شود و در توسعه مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی ضعیف می‌شود. آزارهای کلامی و عاطفی به اندازه خشونت‌های فیزیکی و بی‌توجهی به تغذیه سالم، کودک را در معرض خطر قرار می‌دهد.

‌

چگونه کودک در معرض آزارهای کلامی قرار می‌گیرد؟

شما ممکن است کودک را با چنین رفتارهایی مورد آزار و خشونت کلامی قرار بدهید‎:‎
ـ کودک را تحقیر کنید و اسامی و عناوین تحقیرکننده‌ای را به او نسبت بدهید؛ مثلاً او را احمق، بی‌عرضه، زشت، لاغرمردنی یا چاق بنامید.‏
ـ پشت ‌سر کودک بدگویی کنید؛ مثلا به والد دیگرش از رفتارهای او با لحن و کلام آزاردهنده انتقاد کنید، در حالی‌که او صدای شما را می‌شنود.‏
ـ وجود و هویت او را با نفرین یا آرزوهای بد زیر سوال ببرید؛ مثلاً بگویید «کاش اصلا تو را به دنیا نمی‌آوردم» یا «باید بچه دیگران می‌شدی»؛ چنین گفته‌هایی در کودک این احساس را ایجاد می‌کند که کسی او را نمی‌خواهد.‏
ـ تهدید به کتک‌زدن، یکی از بدترین روش‌های خشونت و آزار کلامی است. گفتن جمله‌های تهدیدآمیزی مثل «الان حسابت را می‌رسم» یا «صبر کن پدرت بیاید» و قرار دادن کودک در موقعیت ناامنی و ترس، خشونت‌آمیز است.‏
ـ ایجاد احساس گناه و متهم کردن کودک با گفتن جمله‌هایی مثل «اگر تو را نداشتم زندگی‌ام بهتر بود» و یا «وجود تو دردسر است» همگی تهدیدآمیز و نشانه آزارهای کلامی هستند.‏
ـ متلک انداختن به کودک با گفتن جمله‌ای مثل «چقدر باعرضه‌ای» در موقعیتی که کودک نتوانسته کاری را به درستی انجام بدهد یا کودک را باهوش خطاب کردن وقتی او نمره‌های خوبی نگرفته، خشونت کلامی به حساب می‌آید. کودک به راحتی معنای ضمنی حرف شما را می‌فهمد.‏
ـ والدینی که به یکدیگر به راحتی توهین، تحقیر و فحاشی می‌کنند، در واقع کودک را نیز مورد خشونت کلامی خود قرار می‌دهند. در یک مطالعه در دانشگاه مریلند مشخص شده است، کودکانی که شاهد خشونت‌های کلامی والدین خود نسبت به یکدیگر هستند، بیشتر دچار افسردگی، اضطراب و مشکلات شخصیتی می‌شوند.‏

‌
بیشتر بخوانید: فریاد و تنبیه، دو اشتباه والدین در تربیت کودک

‌
اثرات مخرب مسخره کردن کودک

مقابله با مسخره شدن بچه‌ها، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که مسخره شدن تنها به سنین کودکی فرد ختم می‌شود. فردی که در کودکی مورد تمسخر قرار گرفته است، در بزرگسالی با مشکلات روانی متعددی دست به گریبان خواهد بود. در حقیقت برخورد والدین با مسخره شدن کودک، آینده فرد را تضمین می‌کند. شما به عنوان والدین، می‌توانید سلامت روانی فرزند خود را در سال‌های بزرگسالی تضمین کنید. آسیب‌های تمسخر کودکان، به اشکال متفاوتی در بزرگسالی بروز پیدا می‌کند. در ادامه به برخی از این آسیب‌ها اشاره می‌کنیم:

• ویران کردن اعتماد به نفس کودک
• ناتوان کردن کودک در برقراری ارتباط سالم با دیگران
• ایجاد خودکم‌بینی در کودک
• از دست رفتن مهارت نه گفتن در کودک
• ناتوان شدن کودک در مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی
• در معرض قرار گرفتن کودک در برابر آسیب‌های جسمی و فیزیکی
• ایجاد ترس و اضطراب در کودک
• مبتلا شدن کودک به افسردگی
• مبتلا شدن کودک به بی‌اعتمادی

‌

‌

‌به کودکان خود احترام بگذارید

والدین معمولاً کودکان خود را خیلی دوست دارند، اما دوست داشتن فرزندان به تنهایی کافی نیست؛ بلکه باید به کودکان احترام گذاشت. احترام گذاشتن به کودکان و فرزندان با تحقیر و تمسخر آن‌ها همخوانی ندارد و نه تنها والدین نباید اقدام به چنین کاری کنند، بلکه باید با قاطعیت در مقابل تمسخر و تحقیر کودکان از طرف اقوام و دیگران نیز واکنش نشان دهند و به جای همراهی و خنده و یا سکوت، در حمایت از کودک خود برخیزند و احساس داشتنِ والدین حمایت‌گر را در کودک خود تقویت کنند. ضمن این که والدین باید از تمسخر و تحقیر فرزندان خودداری کنند، وظیفه دارند تا احترام به دیگران را نیز به فرزندان خود آموزش دهند، این‌که به شخصیت دیگر کودکان نیز احترام بگذارند و با تمسخر و تحقیر کردن کودکان و نوجوانان دیگر، به حقوق آنان تجاوز نکنند.
متأسفانه بسیاری از والدین وقتی فرزندانشان به تمسخر دیگران می‌پردازند، با آنان همراه شده و بر آتش این تمسخر می‌دمند و یا ترجیح می‌دهند سکوت کنند؛ در حالی که هر دوی این رفتارها، تشویق فرزندان به ادامه تمسخر دیگران است. فرزندان باید یاد بگیرند که با احترام با دیگران برخورد کنند و حق ندارند دیگران را مورد تحقیر، سرکوفت و تمسخر قرار دهند و یا در دیگران احساس گناه، حماقت و نادیده گرفتن شدن کنند. والدین باید ظرفیت پذیرش اشتباهات کودکان و فرزندان، را در خود افزایش دهند. والدینی که تحمل پذیرش اشتباهات فرزندان خود را ندارند و در برابر هر اشتباهی، کودکشان را سرزنش، تنبیه، تحقیر و تمسخر می‌کنند، ترس از اشتباه کردن، تنبیه شدن و یا تحقیر شدن را در آن‌ها تقویت می‌کنند و ممکن است کودکان به این نتیجه برسند که ساکت و منفعل بودن بهتر از انجام کارهایی است که ممکن است آن‌ها را در معرض انتقاد، سرزنش و تمسخر قرار دهد. در نتیجه کودک خجالتی و کم‌رو می‌شود.

‌
بیشتر بخوانید: بدترین پیامدهای بددهنی والدین بر کودکان

‌
کلام آخر: تحقیر شدن کودک در فضای خانه، به مراتب عذاب‌آورتر از تمسخر در محیط خارج از خانه است. خانه امن‌ترین و اولین قرارگاه کودک در جامعه است. فرد با قرار گرفتن در محیط خانواده است که نحوه رویارویی با ترس‌های خود را می‌آموزد و برای مقابله با مشکلات بزرگ‌تر و شناخت دنیای پیرامون خود مهیا می‌شود. تحقیقات نشان داده است خطر ابتلا به افسردگی و مشکلات شخصیتی در کودکانی که در معرض تمسخر، تحقیر و خشونت‌های کلامی توسط والدینشان هستند، نسبت به سایر کودکان بسیار بیشتر است.