آپاندیس قسمت کوچکی از روده است که به اندازه انگشت است و به وضوح هیچ عملکرد ضروری بدن را ندارد. هنگامی که عفونی می‌شود به آن آپاندیسیت می‌گویند. آپاندیسیت از فوریت‌های اورژانسی به حساب می‌آید که باید هرچه سریع‌تر آن را جراحی کرد. در ادامه این مطلب شما را با علائم، عوارض، راه‌های تشخیص و درمان بیماری آپاندیس در کودکان آشنا خواهیم کرد.
1.نشانه‌ها و علائم آپاندیس در کودکان
در کودکان بالای 2 تا 3 سال، ترتیب ظاهر شدن علائم مهم‌تر از هر یک از علائم است. اولین علامتی که ایجاد می‌شود درد است. آپاندیسیت تقریبا همیشه باعث درد می‌شود. درد ممکن است از وسط شکم در اطراف ناف شروع شود و سپس به سمت راست پایین شکم حرکت کند. با این حال درد، به ویژه در نوزادان و کودکان، ممکن است به جای محدود شدن به قسمت پایین سمت راست شکم، در کل شکم پخش شود. کودکان کوچکتر ممکن است کمتر بتوانند مکان خاصی را برای درد تشخیص دهند و ممکن است بسیار تحریک‌پذیر یا بی‌حال باشند.
پس از شروع درد، بسیاری از کودکان دچار حالت تهوع یا استفراغ می‌شوند و تمایلی به خوردن ندارند. سپس هنگامی که پزشک روی آن فشار می‌آورد، شکم حساس می‌شود، معمولاً در ناحیه بالای آپاندیس. تب با درجه پایین (100 تا 101 درجه فارنهایت [37.7 تا 38.3 درجه سانتی‌گراد]) در مرحله بعدی ایجاد می‌شود و یک علامت شایع است. در نهایت، تب با نتایج آزمایش‌های آزمایشگاهی که عفونت را نشان می‌دهد، مانند افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون به دنبال دارد. علائم آپاندیسیت در کودکان مبتلا به گاستروانتریت ویروسی متفاوت است، که معمولاً ابتدا استفراغ و درد و اسهال در آن‌ها ایجاد می‌شود. اسهال زیاد در بین کودکان مبتلا به آپاندیسیت شایع نیست.
به طور کلی اگر کودک شما دچار درد شکم شده است، بهتر است در ابتدا علائم زیر را بررسی کنید:
- درد شدید، عمدتا در اطراف ناف یا در قسمت پایین سمت راست شکم (درد ممکن است ابتدا دوره‌ای بروز کند و بیاید و از بین برود، سپس ثابت و شدید شود)
- تب با درجه پایین
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع (احساس بیماری) و استفراغ
- اسهال (به خصوص مقادیر کم، همراه با مخاط)
- شکم متورم
اگر درد در سراسر شکم پخش و تشدید شود، ممکن است به این معنی باشد که آپاندیس ترکیده است. پزشکان به این حالت پارگی آپاندیس می‌گویند و جدی است. تب شدید 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتی‌گراد) نشانه دیگری از ترکیدن آپاندیس است. اگر فکر می کنید فرزندتان آپاندیسیت دارد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. هر چه زودتر به بیمارستان مراجعه کنید، درمان آن آسان‌تر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: 6 بیماری شایع در کودکان و نوزادان که باید بدانیم
2. عوارض آپاندیس چیست؟
اگر آپاندیسیت تشخیص داده نشود یا درمان نشود، آپاندیس می‌تواند پاره شود و یک محفظه عفونت در خارج از روده ( آبسه) ایجاد کند یا محتویات روده‌ها به داخل حفره شکم بریزد و باعث عفونت جدی (پریتونیت) شود. احتمال پارگی آپاندیس به سن کودک بستگی دارد. پارگی آپاندیس در حدود 65 درصد از کودکان زیر 5 سال و تا 90 درصد از کودکان زیر 2 سال رخ می‌دهد.
3. چه کسانی به آپاندیسیت مبتلا می‌شوند؟
این اختلال در کودکان کمتر از 1 سال نادر است اما با بزرگتر شدن کودکان شایع‌تر می‌شود و بیشتر در بین کودکان و نوجوانان بین 5 تا 20 سال دیده می‌شود.
4. چه چیزی باعث آپاندیسیت می‌شود؟
هنگامی که آپاندیس مسدود می‌شود، باکتری‌های بیش از حد می‌توانند رشد کنند و باعث عفونت شوند. برخی از مواردی که ممکن است آپاندیس را مسدود کند عبارتند از:
- یبوست
- غدد لنفاوی متورم در روده‌ها
- کرم‌های انگلی خاص (مانند استرونژیلوئیدیازیس) و سایر عفونت‌ها
آپاندیس مسری نیست، کودکان نمی‌توانند آن را از کسی بگیرند و یا به کسی منتقل کنند.
5. آپاندیس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- سونوگرافی
- گاهی اوقات تست‌های تصویربرداری دیگر
- گاهی لاپاراسکوپی
تشخیص آپاندیسیت در کودکان به دلایل زیادی می‌تواند چالش برانگیز باشد. بسیاری از اختلالات می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند، از جمله گاستروانتریت ویروسی ، دیورتیکول مکل ، انواژیناسیون و بیماری کرون. اغلب، کودکان به ویژه کودکان کوچکتر، علائم معمولی و یافته‌های معاینه فیزیکی ندارند، به ویژه زمانی که آپاندیس در موقعیت معمول خود در قسمت پایین سمت راست شکم قرار ندارد. این فقدان علائم معمولی می‌تواند فریبنده باشد. اغلب پزشکان سونوگرافی انجام می‌دهند که کودک را در معرض اشعه قرار ندهد. اگر تشخیص واضح نباشد، پزشکان ممکن است توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) را انجام دهند.
پزشکانی که مشکوک به آپاندیسیت هستند، معمولاً در حالی که منتظر نتایج آزمایش‌های خون، ادرار و تصویربرداری هستند، مایعات و آنتی‌بیوتیک‌ها را از طریق ورید می‌دهند. اگر تشخیص واضح نباشد، پزشکان ممکن است لاپاراسکوپی را انجام دهند، که در آن یک دوربین کوچک از دیواره شکم برای مشاهده داخل قرار می‌گیرد. اگر در حین لاپاراسکوپی آپاندیسیت پیدا شود، پزشک می‌تواند با استفاده از لاپاراسکوپ آپاندیس را خارج کند.
روش دیگر، به ویژه در کودکانی که علائم و یافته‌های معاینه آن‌ها نمونه آپاندیسیت نیست، پزشکان ممکن است به سادگی معاینات فیزیکی مکرر را انجام دهند. دیدن اینکه آیا علائم و حساسیت با گذشت زمان بدتر یا بهتر می‌شوند، ممکن است به پزشکان در تصمیم‌گیری در مورد وجود آپاندیسیت کمک کند. پزشکان همچنین به ترتیب ظاهر شدن علائم توجه می‌کنند. ممکن است تیم پزشکی به شما بگوید که به کودکتان غذا یا نوشیدنی ندهید. این در صورتی است که فرزند شما نیاز به جراحی داشته باشد.
6. آپاندیسیت چگونه درمان می‌شود؟
- آپاندکتومی
- آنتی بیوتیک از طریق ورید
بهترین درمان آپاندیسیت برداشتن آپاندیس ملتهب با جراحی (آپاندکتومی) است. قبل از جراحی، پزشکان آنتی بیوتیک را از طریق ورید تجویز می‌کنند که خطر عوارض را کاهش می‌دهد.
پزشکان اخیرا دریافته‌اند که آپاندیسیت گاهی اوقات تنها با آنتی‌بیوتیک‌ها با موفقیت درمان می‌شود. اگر درمان آنتی بیوتیکی ناموفق باشد، جراحی انجام می‌شود. حتی اگر درمان آنتی بیوتیکی موفقیت‌آمیز باشد، گاهی اوقات کودکان دوباره به آپاندیسیت مبتلا می‌شوند. برداشتن آپاندیس با جراحی هنوز به طور کلی درمان توصیه شده برای آپاندیسیت است. آپاندکتومی نسبتاً ساده و بی‌خطر است و در کودکانی که هیچ عارضه‌ای مانند پارگی آپاندیس ندارند، نیاز به بستری 1 تا 2 روزه در بیمارستان دارد.
اگر آپاندیس پاره شده باشد، پزشک آن را برمی‌دارد و ممکن است شکم را با مایع شسته، چند روز آنتی بیوتیک بدهد و مراقب عوارضی مانند عفونت و انسداد روده باشد. کودکانی که آپاندیس پارگی دارند معمولاً باید مدت بیشتری در بیمارستان بمانند. در حدود 10 درصد مواقع، جراحان در حین انجام عمل آپاندیس، آپاندیس طبیعی را کشف می‌کنند. این یافته یک خطای پزشکی تلقی نمی‌شود، زیرا عواقب تاخیر در جراحی در مواقعی که به آپاندیسیت مشکوک است جدی است. هنگامی که آپاندیس طبیعی است، جراح به دنبال علت دیگری برای درد در شکم می‌گردد. پزشک معمولاً آپاندیس طبیعی را برمی‌دارد تا کودک هرگز به آپاندیسیت مبتلا نشود.
بیشتر بخوانید: اشتباهات رایج در روش های درمان دل درد کودکان
کلام آخر: هیچ راهی برای پیشگیری از آپاندیسیت وجود ندارد. اگر کودکان درمان نشوند، آپاندیسیت به ندرت می‌تواند خود به خود برطرف شود. اما معمولا آپاندیسیت درمان نشده پیشرفت می‌کند و باعث پریتونیت، آبسه شکمی و گاهی مرگ می‌شود. اما زمانی که کودکان به سرعت مراقبت‌های پزشکی مناسب را دریافت می‌کنند، پزشکان معمولا آن را بدون مشکل جراحی و درمان می‌کنند.
