اختلال طیف یا بیماری اوتیسم یکی از چالش‌های دنیای امروز والدین در مورد کودکانشان است. اینکه اوتیسم چیست؟ علت، علائم و راه‌های درمان آن چیست؟ اکنون دغدغه والدین این کودکان گشته است. نگرانی که با بزرگتر شدن کودک هر روز بیشتر از قبل می گردد و اگر والدین برای کودک خود سریعا اقدامی نکنند روزهای از دست رفته را برای کودک دارای اتیسم به سختی می‌توان جبران کرد.
اختلال طیف اوتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک ناتوانی رشدی است که به دلیل تفاوت در مغز ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به ASD اغلب در ارتباط و تعامل اجتماعی و رفتارها یا علایق محدود یا تکراری مشکل دارند. افراد مبتلا به ASD نیز ممکن است روش‌های مختلفی برای یادگیری، حرکت یا توجه داشته باشند. توجه به این نکته ضروری است که برخی از افراد بدون ASD نیز ممکن است برخی از این علائم را داشته باشند. اما برای افراد مبتلا به ASD، این ویژگی‌ها می‌تواند زندگی را بسیار چالش برانگیز کند. افراد اوتیستیک می توانند هر سطحی از هوش را داشته باشند. برخی از افراد اوتیستیک دارای هوش متوسط یا بالاتر از حد متوسط هستند.
برخی از افراد اوتیستیک دارای اختلال یادگیری هستند. این بدان معناست که ممکن است مراقبت از خود سخت باشد و در زندگی روزمره به کمک نیاز داشته باشند. افراد مبتلا به اوتیسم اغلب شرایط دیگری نیز دارند، مانند:
- اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
- اضطراب
- افسردگی
- صرع
علائم اختلال اوتیسم چیست؟
علائم اوتیسم از دو سالگی در کودک ظاهر می‌شود و قابل تشخیص است. بعضی از کودکان چرخه رشد را به درستی طی نمی‌کنند، درحالی که مابقی تا زمان شروع اختلال رشد طبیعی دارند. شدت علائم اوتیسم بسیار متغیر است. اما نقص در مهارت‌های ارتباط اجتماعی و تعامل برای افراد مبتلا به ASD ثابت است. والدین کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است علائم زیر را در کودک خود مشاهده کنند:
- از تماس چشمی خودداری می‌کند .
- تا 9 ماهگی به نام پاسخ نمی‌دهد.
- حالات چهره مانند شادی، غمگینی، عصبانیت و تعجب را در 9 ماهگی نشان نمی‌دهد.
- تا 12 ماهگی بازی‌های تعاملی ساده ای مانند دالی بازی را انجام نمی‌دهد.
- تا 12 ماهگی از حرکات کمی استفاده می‌کند یا اصلاً از آن استفاده نمی‌کند (مثلاً برای خداحافظی دست تکان نمی‌دهد)
- در سن 15 ماهگی با دیگران علایق مشترک ندارد (مثلاً شیئی را به شما نشان می‌دهد که آنها دوست دارند)
- در سن 18 ماهگی سعی نمی‌کند چیز جالبی را به شما نشان دهد.
- در سن 24 ماهگی متوجه آسیب یا ناراحتی دیگران نمی‌شود.
- به کودکان دیگر توجه نمی کند و تا 36 ماهگی با آنها در بازی همراه می‌شود.
- در 48 ماهگی در طول بازی تظاهر به چیز دیگری مانند معلم یا ابرقهرمان نمی‌کند.
- در سن 60 ماهگی برای شما آواز نمی‌خواند، نمی رقصد و اجرا نمی‌کند.
بیشتر بخوانید: ۸ نکته مهم برای والدین کودک مبتلا به اوتیسم
علت بیماری اوتیسم در کودکان
هیچ کس نمی‌داند چه چیزی باعث اوتیسم می‌شود یا اینکه آیا علتی دارد یا خیر. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که دلیل واحدی برای ابتلا به این بیماری وجود ندارد.
برخی عوامل خطر احتمالی اوتیسم شامل:
- ابتلای یکی از اقوام درجه یک به اوتیسم
- جهش ژنتیکی
- سندرم X شکننده یا سایر اختلالات ژنتیکی
- سن بالای پدر و مادر هنگام تولد کودک
- پایین بودن وزن هنگام تولد
- عدم تعادل متابولیکی
- پیشینه عفونت‌های ویروسی
- قرار گرفتن جنین در معرض داروهای والپروئیک اسید (Depakene) یا تالیدومید
رفتارها یا علایق محدود یا تکراری کودکان مبتلا به اوتیسم
افراد مبتلا به ASD رفتارها یا علایقی دارند که ممکن است غیرعادی به نظر برسند. این رفتارها یا علایق ASD را از شرایطی که فقط با مشکلات ارتباط اجتماعی و تعامل تعریف می‌شوند، جدا می‌کند. نمونه هایی از رفتارها و علایق محدود یا تکراری مرتبط با ASD می تواند شامل شود.
- فاصله‌ی بسیار نزدیک کودک در حال بازی با بلوک‌های اسباب بازی روی فرش.
- اسباب بازی‌ها یا اشیاء دیگر را ردیف می‌کند و با تغییر نظم ناراحت می‌شود.
- کلمات یا عبارات را بارها و بارها تکرار می‌کند.
- هر بار با اسباب بازی‌ها به یک شکل بازی می‌کند.
- روی قسمت هایی از اشیاء (مثلاً چرخ ها) متمرکز است.
- از تغییرات جزئی ناراحت می شود.
- علایق وسواسی دارد.
- باید از روال خاصی پیروی کرد.
- دست ها را تکان می‌دهد، بدن را تکان می‌دهد یا به صورت دایره ای به دور خود می‌چرخد.
- واکنش‌های غیرعادی نسبت به صدا، بو، مزه، ظاهر یا احساس اشیا دارد.
مراحل درمان اوتیسم
در حال حاضر هیچ درمان واحدی برای اختلال طیف اوتیسم (ADS) وجود ندارد. افراد اوتیسمی زیادی از درمان برخوردار می‌شوند، بدون اینکه سن تشخیص بیماری در آنها اهمیتی داشته باشد. افراد در هر سنی، با هر میزان از توانایی، اغلب می‌توانند بعد از مداخلات مناسب، بهبود یابند. راه‌های بسیاری برای کاهش علائم و افزایش توانایی‌ها وجود دارد. افراد مبتلا به اوتیسم، اگر درمان‌ها و مداخلات مناسب را دریافت کنند، شانس بهره‌مندی از تمام توانایی‌ها و مهارت‌هایشان را خواهند داشت. اغلب، موثرترین مداخلات و درمان‌های اوتیسم برای هر فرد متفاوت است. اگرچه، بیشتر افراد مبتلا، به برنامه‌های تخصصی و کاملا ساختاریافته به بهترین شکل پاسخ می‌دهند.
برای درمان اوتیسم، دارودرمانی در کنار رفتاردرمانی بهترین پاسخ را می‌دهد. که البته باید تحت نظر روانپزشک داروهای اوتیسم در کنار سایر درمان‌ها تجویز شود. در برخی موارد، درمان اوتیسم می‌تواند به افراد اوتیسمی کمک کند تا عملکردی نزدیک به سطح نرمال داشته باشند. تحیقیقات نشان می‌دهد که مداخلات و تشخیص زود هنگام، مثلا در پیش دبستانی یا قبل از آن، احتمالا اثرات مثبت بیشتری بر علائم و مهارت‌های بعدی خواهد داشت. درباره مداخلات زودهنگام در اوتیسم بیشتر مطالعه کنید. زیرا ممکن است بین علائم اوتیسم و سایر اختلالات، همپوشانی‌هایی وجود داشته باشد. مانند اختلال کمبود توجه و بیش فعالی(ADHD). اینکه درمان، به جای برچسب‌های تشخیصی، بر روی نیازهای خاص فرد تمرکز داشته باشد، مهم است.
بیشتر بخوانید: مهم‌ترین علائم و نشانه‌های کودکان بیش‌فعال
کلام آخر: بیماری اوتیسم به واسطه مجموعه‌ای از رفتارهای مشخص تعریف شده و به صورت یک طیف بوده که بر افراد مختلف به شکل و درجات متفاوت تاثیر می‌گذارد. درحالیکه هیچ دلیل واحدی برای اوتیسم شناخته نشده، تشخیص‌های زودهنگام، به افراد، در دریافت حمایت و خدماتی که نیاز دارند کمک می‌کنند. این حمایت‌ها، کیفیت زندگی و فرصت‌های بیشماری را برای آنها فراهم می‌نمایند.
