شب ادراری در کودکان، که به آن انوریزیس گفته می‌شود، یک نوع بی‌اختیاری ادرار در خواب است. در كودكان كمتر از ۳ سال، امكان كنترل كامل مثانه وجود ندارد. هرچه کودکان بزرگتر می‌شوند، توانایی کنترل مثانۀ خود را بیشتر کسب می‌کنند. این یک مشکل جدی برای سلامتی نیست و کودکان معمولاً با رشد از آن عبور می‌کنند. با این حال، شب ادراری می‌تواند برای کودکان و والدین ناراحت کننده باشد. دلایل مختلفی برای شب ادراری کودکان وجود دارد که در ادامه به بررسی این علل و راه‌های درمان آن خواهیم پرداخت.
شب ادراری کودکان و نوجوانان در سنین مدرسه چقدر شایع است؟
«تصادفات» گاه به گاه در میان کودکانی که آموزش توالت می‌بینند رایج است. حدود 20 درصد از کودکان در سن 5 سالگی برخی از مشکلات شب ادراری دارند و تا 10 درصد هنوز در سن 7 سالگی مشکل دارند. در اواخر نوجوانی، میزان تخمین زده شده شب ادراری بین 1 تا 3 درصد از کودکان است. شب ادراری در پسران 2 تا 3 برابر بیشتر از دختران است.
2 نوع شب ادراری وجود دارد:
شب ادراری اولیه: کودک هرگز در شب کنترل مثانه نداشته و همیشه بستر را خیس کرده است.
شب ادراری ثانویه: کودکی حداقل به مدت 6 ماه در شب کنترل مثانه داشته است، اما این کنترل را از دست داه و مجددا دوباره تخت را خیس می‌کند.
شب ادراری اولیه بسیار شایع‌تر است. شب ادراری ثانویه در کودکان بزرگتر یا نوجوانان باید توسط پزشک ارزیابی شود. شب ادراری در این گروه سنی می‌تواند نشانه عفونت دستگاه ادراری یا سایر مشکلات سلامتی، مسائل عصبی (مربوط به مغز)، استرس یا سایر مسائل باشد.
بیشتر بخوانید: همه آنچه درباره خواب نوزاد باید بدانید
علت شب ادراری چیست ؟
هیچکس به طور قطعی نمی‌داند چه چیزی موجب شب ادراری می‌شود، اما عوامل مختلفی ممکن است نقش داشته باشند:
- یک مثانه کوچک. مثانه فرزند شما ممکن است به اندازه کافی حجم برای تولید ادرار تولید شده در شب نداشته نباشد.
- مثانه بیش فعال:ربط به بیش فعالی کودک ندارد و مثانه انقباض‌های نا بجا پیدا می‌کند.
- مثانه عصبی: در این بیماری مثانه دیواره ضخیمی دارد و مانند مثانه طبیعی خاصیت کشسانی و نگهداری ادرار را ندارد.
- ناتوانی در تشخیص یک مثانه پر: اگر عصب‌هایی که مثانه را کنترل می‌کنند با تاخیر تکامل پیدا کنند، مثانه پر ممکن است کودک شما را بیدار نکند – مخصوصا اگر فرزند شما در یک خواب عمیق باشد.
- استرس‌های محیطی: گاهی تنش‌ها و فشارهای روانی مداوم نیز باعث شروع شب ادراری می‌شود.
- برخی از بیماری‌های نخاعی یا تومور
- یک مشکل ساختاری در دستگاه ادراری یا سیستم عصبی: به ندرت، شب ادراری به دلیل یک نقص در سیستم عصبی کودک یا سیستم ادراری می‌باشد.
- عدم تعادل هورمون: در دوران کودکی بعضی از بچه‌ها به میزان کافی هورمون ضد ادرار(ADH)که میزان ادرار شب را کم می‌کند را در شب تولید نمی‌کنند.
- عفونت مجاری ادراری: برای کودک در هنگام عفونت ادراری، کنترل ادرار می تواند دشوار باشد. نشانه‌ها و علائم عفونت ادراری ممکن است شامل شب ادراری، بی اختیاری روزانه، تکرر ادرار، ادرار قرمز یا صورتی و درد در هنگام ادرار کردن باشد.
- آپنه یا قطع تنفس کوتاه مدت در خواب : گاهی اوقات شب ادراری، نشانه‌ای از آپنه انسدادی خواب است، که در آن تنفس کودک به طور موقت متوقف می‌شود – اغلب به علت لوزه‌های بزرگ یا گاه زبان بزرگ ایجاد می‌شود. علائم و نشانه‌های دیگر ممکن است شامل کبودی زیر چشم، خر و پف و خواب آلودگی روزانه باشد.
- دیابت: برای یک کودک که قبلا در شب ادرار نمی‌کرده، خیس کردن تخت کودک ممکن است اولین علامت دیابت باشد. علائم و نشانه‌های دیگر ممکن است شامل دفع مقدار زیادی ادرار در یک زمان، افزایش تشنگی، خستگی و کاهش وزن با وجود اشتهای خوب باشد.
- یبوست مزمن: عضلات یکسانی برای کنترل ادرار و دفع مدفوع استفاده می‌شود. هنگامی که یبوست درازمدت است، این عضلات می‌توانند ناکارآمد باشند و منجر به شب ادراری شوند.
بیشتر بخوانید: راه‌های مقابله با استرس و نگرانی کودک
راه‌های درمان شب ادراری
درمان شب ادراری در ابتدا بستگی به این دارد که آیا آن ناشی از چیزی مانند استرس است، که ابتدا باید مدیریت شود. به طور کلی، کودکانی که در درمان خود مشارکت فعال دارند، شانس بیشتری برای کاهش یا توقف شب ادراری دارند.
آلارم شب ادراری:
تحقیقات نشان می‌دهد که حدود نیمی از کودکانی که به درستی از آلارم‌های شب ادراری استفاده می‌کنند، پس از چند هفته دیگر در خواب ادرار نمی‌کنند. هنگامی که لباس زیر کودک خیس می‌شود، این آلارم ها به صدا در می‌آیند یا می‌لرزند. با گذشت زمان، مغز آموزش می‌بیند که احساس نیاز به ادرار کردن را با زنگ هشدار و بلند شدن و رفتن به دستشویی مرتبط کند. این درمان مستلزم مشارکت فعال یک بزرگسال است تا مطمئن شود که کودک به طور کامل از خواب بیدار می‌شود و با به صدا درآمدن زنگ به دستشویی می‌رود.
داروها:
تنها دو دارو برای شب ادراری تایید شده‌اند: ایمی پرامین و دسموپرسین. توجه به این نکته ضروری است که شب ادراری معمولاً پس از قطع داروها باز می‌گردد.
ایمی پرامین در برخی از کودکان مبتلا به شب ادراری خوب عمل می‌کند. احتمال مصرف بیش از حد این دارو وجود دارد، بنابراین کنترل دقیق نحوه و زمان مصرف دارو برای والدین ضروری است.
دسموپرسین (DDAVP) به کاهش میزان ادراری که بدن شما تولید می‌کند کمک می کند. حدود 40 تا 60 درصد از کودکان شب ادراری را بهبود می‌بخشد. DDAVP به دو شکل اسپری بینی و قرص وجود دارد و قبل از خواب مصرف می‌شود. مهم است که پس از مصرف آن مایعات ننوشید تا خطر عدم تعادل الکترولیت کاهش یابد. نشان داده شده است که یک داروی اضافی، اکسی بوتینین، به ویژه در بیمارانی که به تنهایی به DDAVP پاسخ نمی‌دهند و میتوان همراه با آن تجویز کرد، مفید است.
آیا با نسخه‌های خانگی یا گیاهی میتوان شب ادراری را درمان کرد؟
درمانهای خانگی و گیاهی متعددی برای شب ادراری ذکر شده مانند: ماساژ شکم با روغن زیتون ،گرم نگ داشتن شکم با پارچه‌ی پشمی در طی خواب، دارچین، آب قره قروت، ترکیب عسل وسرکه سیب، دانه‌های رازیانه و….ولی هنوز هیچ مطالعه علمی مبنی بر اثر بخشی این داروها انجام نشده است. در بعضی از مطالعات اثر بخشی طب سوزنی در درمان شب ادراری ثابت شده است.
بیشتر بخوانید: خواب کودکان چه اهمیت هایی دارد؟
کلام آخر: هر زمان که نگران این مشکل شدید، می‌توانید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. اما اگر شب ادراری فرزندتان سابقه نداشته و ناگهان رخ داده است، حتماً به سرعت به پزشک مراجعه کنید. پزشک کودک را معاینه می‌کند تا مطمئن شود که علت شب ادراری ابتلا به عارضه‌ای جدی نیست.
