خواب با کیفیت برای سلامت جسمی و روانی کودکان مهم است. کودکان اغلب از رفتن به رختخواب خودداری می‌کنند و به سختی به خواب می‌روند. با این حال، آن‌ها می‌توانند به همان اندازه لجباز باشند و هنگام بیدار شدن کودکان از خواب در صبح مشکل داشته باشند. این‌ها مشکلات رایج کودکان هستند. صبر، تمرین و انضباط می‌تواند به کودکان در غلبه بر این مسائل کمک کند.
برای کودکان مهم است که یک برنامه خواب ثابت داشته باشند که در آن بتوانند به موقع بخوابند، به موقع از خواب بیدار شوند، آماده شوند و به موقع به مهد کودک و مدرسه بروند. این مشکل صبح زود از خواب بیدار شدن، مشکل خیلی از فرزندان ما هم هست. بنابراین در ادامه، به چند راهکار ساده اما کاربردی برای راحت‌تر بیدار شدن کودکان از خواب اشاره می‌کنیم:
دلایل سخت بیدار شدن کودکان
کودکانی که به سختی از خواب بیدار می‌شوند ممکن است مشکلات رفتاری، فقدان روتین یا مسائل دیگر داشته باشند یا نداشته باشند. این‌ها را می‌توان با اصلاح سبک زندگی مدیریت کرد. کودکان از ۵ تا ۱۲ سالگی، حداقل به ۱۱-۱۰ ساعت خواب شبانه نیاز دارند. اگر کودک شما شب دیر می‌خوابد و خواب بعد از ظهر نیز ندارد، این کمبود خواب ممکن است موجب اختلال در تمرکز و یادگیری او شود، اما کامل شدن چرخه خواب شبانه روزی کودک سبب می‌شود او صبح‌ها به سختی از خواب بیدار نشود.
مشکلات جدی خواب می‌تواند نتیجه افسردگی، کمبودهای تغذیه‌ای یا سایر مسائلی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارند. برخی از کودکان ممکن است برای مدرسه از خواب بیدار نشوند، چون در آن‌جا مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند یا دچار اختلالات یادگیری می‌شوند. بنابراین، مهم است که با صحبت با آن‌ها و معلمان مدرسه، آن را اصلاح کنید.
چگونه کمبود خواب بر رفتار کودک تاثیر می‌گذارد؟
علائم کمبود خواب اغلب برای والدین مراقب آشکار است. برخی از این علائم نشان دهنده عبارتند از:
- خوابیدن مکرر در ماشین (به استثنای نوزادان)
- نیاز به تحریک شدید و یادآوری‌های مکرر برای بیدار شدن در صبح
- ناهنجاری‌های رفتاری مانند احساسات گرایی بیش از حد، پرخاشگری و بداخلاقی
- نیاز مکرر کودک بزرگ‌تر (بالای 8 سال) به چرت بعد از ظهر
راهکارهای ساده برای راحت‌تر بیدار شدن کودکان از خواب
فریاد زدن و تنبیه کودکان به دلیل بیدار نشدن به موقع اغلب بیهوده است، زیرا ممکن است در نهایت فریاد زدن را نادیده بگیرند و بخواهند بیشتر در رختخواب بمانند. فریاد زدن و تنبیه کودکان می‌تواند بر آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. راه‌های موثرتری برای بیدار کردن راحت کودک در صبح وجود دارد (مشکلات جدی خواب نیاز به مراقبت پزشکی دارد).
بیشتر بخوانید: خواب کودکان چه اهمیت هایی دارد؟
1- مطمئن شوید که کودک به اندازه کافی و باکیفیت می‌خوابد
کودکان باید به اندازه کافی خواب باکیفیت خوب داشته باشند تا بتوانند بدون مشکل به موقع از خواب بیدار شوند. سر و صدای زیاد، خروپف خواهر و برادر یا والدین، نور زیاد، دیر به رختخواب رفتن، دمای اتاق، مدل تخت‌خواب کودک، استاندارد بودن تشک تخت، فعالیت بیش از حد، ساعت قبل از خواب با صفحه نمایش، رژیم غذایی غنی از کافئین و قند در عصر یا نزدیک به خواب و وحشت شبانه همه عواملی هستند که می‌توانند بر کیفیت خواب کودکان تأثیر بگذارند. کودکان باید در محیطی بخوابند که احساس امنیت و آرامش کنند.
2- یک روال برای زمان خواب کودک ایجاد کنید
داشتن یک زمان معمول خواب و بیدار شدن در هر روز، از جمله آخر هفته‌ها، به شما کمک می‌کند. گنجاندن یک چک لیست ساده برای آن‌ها که صبح‌ها آن را دنبال کنند، یک روال عادی را تنظیم می‌کند و به نظم و انضباط آن‌ها کمک می‌کند.
3- روز را با کلمات مثبت شروع کنید
روز را با گفتن کلمات محبتآمیز به کودکان مانند “دوستت دارم!” یا چیزهایی که در مورد آن‌ها دوست دارید شروع کنید. با آن‌ها در مورد تمام کارهای شگفت‌انگیزی که می‌توانند در طول روز انجام دهند صحبت کنید. این همچنین به آن‌ها کمک می‌کند روز خود را با شادی و مثبت شروع کنند. این باعث می‌شود آن‌ها احساس کنند که مورد علاقه و قدردانی هستند.
بیشتر بخوانید:فواید خواب به موقع و کافی در سلامتی و هوش کودک
4- تشویق کردن بچه ها
برای راحت‌تر بیدار شدن کودک، او را تشویق روانی کنید. سحرخیزی فواید بسیاری در بر دارد، که بهتر است آن‌ها را برای کودک خود بازگو کنید. اگر او صبح زود از خواب بیدار شد برایش جایزه‌های کوچک مثل خوراکی مورد علاقه و یا یک صبحانه خوشمزه و… در نظر بگیرید. در روزهای تعطیل، نگذارید کودک‌تان بیش از اندازه بخوابد و فقط اجازه دهید او یک یا دو ساعت بیشتر استراحت کند.
5- پخش موسیقی در خانه
پخش موسیقی ملایم برای کودکان راهی عالی برای بیدار کردن آن‌هاست. همچنین به عنوان یک کاهش دهنده بدخلقی عمل خواهد کرد.
6- با آرامش بیدار کردن بچه‌ها
معمولا والدین کودکان خود را با صدای بلند از خواب بیدار می‌کنند. بیدار کردن بچه‌ها در ساعت های اولیه روز با عجله و سر و صدای زیاد، آن‌ها را بد خلق می‌کند و اثر روانی منفی‌ای روی آن‌ها می‌گذارد. به والدین توصیه می‌شود برای بیدارکردن بچه‌ها، ابتدا آرام در اتاق را باز کنند و سپس یک چراغ با نور کم روشن کنند و سپس فرزند خود را با نوازش، الفاظ زیبا و محبتآمیز بیدار کنند. این نکته مهم است برای بیدار کردن فرزندمان نباید از داد و فریاد و تنبیه استفاده کنیم، زیرا این کار باعث اضطراب او می‌شود.
7- از نور طبیعی در خانه استفاده کنید
بدن انسان برای بیدار شدن با نور طبیعی خورشید تنظیم شده است. باز کردن پرده‌ها برای ورود نور طبیعی می‌تواند به بیدار کردن کودکان کمک کند.
8- کوک کردن ساعت
اگر هر روز فرزندتان را خودتان از خواب بیدار کنید، این کار کودک را به مرور زمان دچار مشکل می‌کند و آن‌ها هیچ‌گاه خودشان از خواب بیدار نمی‌شوند، زیرا مطمئن هستند کسی آن‌ها را به موقع بیدار می‌کند و نمی‌گذارد دیرشان شود به این ترتیب آن‌ها افرادی مسئولیت پذیر بار نمی‌آیند. اگر کودک مدرسه‌ای دارید، توصیه می‌کنیم برای کودک‌تان یک ساعت رومیزی بخرید و نحوه تنظیم و کوک کردن آن را به او یاد دهید تا او با صدای زنگ ساعت بیدار شود .
9- اجازه دهید کودک با عواقب طبیعی دیر رسیدن مواجه شود
اگر همه اقدامات شکست بخورد، کودکان باید با عواقب طبیعی دیر بیدار شدن روبه‌رو شوند. والدین اغلب در تلاش برای جلوگیری از مواجه شدن فرزندانشان با هر گونه عواقبی، سعی می‌کنند هر طور شده حتی با فریاد زدن و تنبیه آن‌ها را بیدار کنند. این کار یک فضای متشنج در خانه ایجاد می‌کند.
اگر کودک مدرسه‌ای دارید در درازمدت، بهتر است اجازه دهید کودک هر از چند گاهی با عواقب دیر رسیدن روبه‌رو شود، زیرا به او کمک می‌کند تا در مورد اعمال و عواقب بیاموزد. عواقبی که ممکن است به دلیل دیر بیدار شدن با آن مواجه شوند ممکن است شامل دیر رسیدن به مدرسه یا غیبت از مدرسه، در نتیجه انجام تکالیف اضافی، توبیخ در مدرسه، یا از دست دادن فعالیت‌های سرگرم کننده، اردوها یا قرارهای بازی باشد. گاهی اوقات، عواقب آن ممکن است از دست دادن صبحانه باشد. در نهایت، اکثر کودکان ممکن است این عواقب را جدی بگیرند و به موقع از خواب بیدار شوند.
10- صبحانه کامل برای بچه‌ها تهیه کنید
یکی از بهترین راهکارها برای تشویق بچه‌ها به بیدارشدن راحت در صبح زود، آماده کردن یک صبحانه گرم و شیرین است. بو می‌تواند کودک را بیدار کند. پختن غذاهایی که کودک از آن‌ها لذت می‌برد به او انگیزه می‌دهد تا از رختخواب خارج شوند. عطر نان تازه، چای، مربا، قهوه یا تخم مرغ گرم باعث تحریک اشتهای کودک شده و موجب بیدار شدن او از خواب می‌شود.
بیشتر بخوانید: همه آنچه درباره خواب نوزاد باید بدانید
کلام آخر: امیدواریم به کارگیری این راهکارهای ساده بتواند به راحت بیدار شدن کودکان دلبندتان کمک کند. شما چه روش‌های دیگری را برای این‌که بچه‌ها صبح زود راحت‌تر از خواب بیدار شوند، پیشنهاد می‌دهید.
