شادی و عشقی که اولین فرزند شما به زندگی شما وارد کرده است، غیرقابل اندازه‌گیری است و اکنون شما منتظر فرزند دیگری هستید. فرزند اول سال‌ها تنها فرزند خانواده بوده است و برای مدت‌ها تمام توجه والدین تنها متوجه او بوده است. زمانی که فرزند دوم وارد خانواده می‌شود، این توجهات باید بین فرزند اول و دوم تقسیم شود، از این رو آمدن فرزند دوم در خانواده تاثیراتی را می‌گذارد. نداشتن اطلاعات کافی در مورد برخورد مناسب با کودک می‌تواند زمینه بروز مشکلات و آسیب‌های روانی گوناگونی را برای او فراهم کند. بنابراین نحوه رفتار و رسیدگی به فرزند اول هنگام تولد بچه دوم، در میزان سازگاری او با این مسئله اهمیت بسیاری دارد. ما در این مقاله اهمیت این موضوع و راه‌های توجه بیشتر به کودک را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
فرزند بزرگتر را برای ورود نوزاد آماده کنید
با صحبت کردن با فرزند بزرگتر خود در مورد آمدن خواهر یا برادر جدیدش شروع کنید. والدین باید برخورد مناسبی با فرزند اول داشته باشند و کودک را از شرایطی که قرار است ایجاد شود، آگاه کنند. آن‌ها باید قبل از تولد فرزند جدید شرایط را برای حضور او در خانه فراهم کنند. آگاهی از تغییرات آینده و کمک به فرزند بزرگتر خود برای درک آن‌چه باید انتظار داشته باشد، بهترین راه برای آماده شدن برای این رویداد شاد است. هر چقدر که فرزند اول شما کوچک‌تر باشد توان کم‌تری برای درک این رویداد دارد، در نتیجه بیشتر احساس خطر می‌کند و ممکن است حضور کودک جدید را به عنوان از دست دادن شما تلقی کند.
زمان ویژه‌ای را به کودک اول اختصاص دهید
بعد از تولد نوزاد هر چند اوقات زیاد و دلپذیری را با فرزند اول خود بگذرانید باز هم نمی‌توانید به اندازه قبل از زایمان به او رسیدگی کنید. در این دوره حتی اگر تمام کوشش خود را برای راضی کردن فرزند اول به کار برید، وجود نوزاد ممکن است در او این احساس را به وجود آورد که به او بی‌توجهی می‌شود. باید دانست که اطفال در لحظه زندگی می‌کنند، به این معنی که خوشی‌ها و محبت‌های گذشته را به خاطر نمی‌آورند. اگر شما عصر یک روز برای بردن کودک به باغ وحش مرخصی بگیرید و اوقات خوشی را با او بگذرانید، در صبح روز بعد هم او انتظار خواهد داشت به تقاضای او جواب مثبت بدهید. اگر به واسطه کار و مشغله‌ی زیاد نتوانید خواسته او را برآورید، بدون توجه به اوقات خوش روز قبل آن را به حساب بی‌توجهی شما خواهد گذاشت. بهترین راه برای حل این مشکل آن است که روزانه مدت کوتاهی از وقت خود را به کودک اختصاص دهید. این وقت ویژه را باید از برنامه جاری که با بچه‌ها می‌گذرانید جدا بدانید و آن را یک هدیه ویژه تلقی کنید. این وقت یا ساعت ویژه به کودک می‌فهماند که به فکر او هستید و حتی با وجود کار و مسئولیت زیاد دوست دارید مدتی را کنار او بگذرانید. این برنامه به کودک احساس امنیت می‌دهد و نمی‌گذارد که دلتنگی و احساسات منفی وی روی هم انباشته شود و به یاس، افسردگی و بدرفتاری بی‌انجامد. در ساعت ویژه به کودک خود اجازه دهید تا او نوع بازی و سرگرمی را انتخاب کند. این امر اثر مهمی در رشد شخصیت و اعتماد به نفس کودک دارد.
فرزند اول را در نگه‌داری نوزاد سهیم کنید
نحوه رشد نوزاد را با عبارات مناسب سن او توضیح دهید و مزایای داشتن خواهر یا برادر را به کودک خود بگویید و از این راه او را برای پذیرفتن فرزند دوم آماده کنید. به کودک اجازه دهید نوزاد را در آغوش بگیرد و واکنش‌های نوزاد را برای او توصیف کنید. همچنین بهتر است فرزندتان را به رابطه ملایم با نوزاد تشویق کنید و تلاش کنید مسئولیت‌ها و وظایف مختلفی به او بدهید تا به او بفهمانید که بزرگ شده و مزایای بزرگتر بودن را به عنوان یک حمایت‌گر به او بشناسانید و همچنین با این‌کار او را در نگه‌داری و مراقبت فرزند جدید سهیم کنید. مثلا از او بخواهید در طراحی دکوراسیون اتاق کودک یا حتی مرتب کردن به شما کمک کند، تا با این‌کار احساس حسادت در او کم شود.
ابراز محبت بیشتر به فرزند اول
هنگام تولد فرزند دوم، کودک بزرگتر نیاز بیشتری به توجه و محبت شما دارد. به همین خاطر بهتر است که محبت خود را بیشتر به او ابراز کنید. در طول روز به او یادآوری کنید که دوستش دارید، او را در آغوش بگیرید و زمان‌های خاصی را برای بازی یا کتاب خواندن با او در نظر بگیرید. این فعالیت‌ها به فرزند شما اطمینان خاطر می‌دهد که همچنان به او اهمیت می‌دهید و در نتیجه کمتر به خاطر تقسیم توجه، دچار اضطراب، نگرانی و تــرس از طرد شدن خواهد شد.
فرزند خود را تحسین و تشویق کنید
فرزند بزرگتر شما ممکن است سعی کند با زیر پا گذاشتن قوانین، توجه شما را به خود جلب کند. برای جلوگیری از این رفتار، زمانی که رفتار خوبی دارد، او را تحسین و تشویق کنید. تشویق کودکان همیشه به معنای خرید کادو و جایزه برای کودک نیست. بلکه تشویق کلامی نیز می‌تواند تأثیر شگرفی بر روی کودک داشته باشد. مثلا زمانی که می‌بینید او رفتار و برخورد مناسبی با نوزاد دارد، با گفتن “چه خواهر خوبی” می‌توانید او را تشویق کنید. اگر فکر می‌کنید فرزندتان برای جلب توجه رفتار بدی دارد، این رفتار را نادیده بگیرید. این ممکن است فرزند شما را تشویق کند که به دنبال راه مثبت‌تری برای جلب توجه شما باشد.
به فرزند خود گوش دهید
کودکان اغلب نگرانی‌ها، ترس‌ها و اضطراب‌های خود را از طریق واکنش‌های رفتاری نشان می‌دهند. در نتیجه تلاش کنید تا خودتان در این مورد پیش قدم شوید و از او بپرسید که داشتن یک خواهر یا برادر جدید چه احساسی دارد و به حرف‌های او گوش دهید. اجازه دهید او آزادانه احساساتش را بگوید و هرگز او را بابت احساسش سرزنش یا قضاوت نکنید.
از روش‌های درست تنبیه استفاده کنید
به خاطر داشته باشید که کودکان گاهی اوقات پس از تولد نوزاد جدید، کمتر از سن خود و بچگانه عمل می‌کنند؛ آن‌ها معمولا لجباز و پرخاشگر می‌شوند و برای جلب توجه شما ممکن است هرکاری کنند، حتی اگر بدانند پیامد آن تنبیه باشد. مانند خیس کردن رختخواب خود یا نوشیدن با شیشه شیر نوزاد. این‌ها واکنش‌های عادی به استرس ورود یک خواهر یا برادر جدید است که به جای تنبیه نیاز به تحمل دارند. توجه داشته باشید که انتخاب روش‌های غلط تربیتی می‌تواند منجر به تشدید شدن مشکلات کودک شود. در نتیجه برای تنبیه نیز باید به فکر سالم‌ترین و مناسب‌ترین راه باشید.
کلام آخر: واکنش کودکان به ورود عضوی دیگر به خانواده، با هم متفاوت است. برخی با ذوق عضو جدید را می‌پذیرند و برخی دیگر چندان پذیرای این موضوع نیستند. بیشتر بچه‌ها هم در میانه این طیف قرار می‌گیرند. باید صبور باشید تا اوضاع عادی و طبیعی شود. چیزی که مهم است، این است که ورود عضو جدید به خانواده نباید باعث شود تا شما از توجه و رسیدگی به کودک بزرگتر غافل شوید. ممنون که ما را در خواندن این مقاله همراهی کردید، نظرات و تجربیات خود را در مورد این موضوع با ما به اشتراک بگذارید.
