افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی است که که در دوران بارداری یا پس از زایمان اتفاق می‌افتد و علائم آن ممکن است خفیف یا کاملا شدید باشد. معمولا ۱۵ درصد مادران پس از تولد نوزاد ممکن است به آن دچار شوند.
زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان دچار اوج و فرودهای عاطفی، گریه‌های مکرر، خستگی، احساس گناه، اضطراب می‌شوند و ممکن است در مراقبت از کودک خود دچار مشکل شوند. افسردگی پس از زایمان با دارو و مشاوره قابل درمان است.
در این مطلب چگونگی ایجاد این افسردگی، علائم شاخص و همین‌طور راهکارهایی برای کمک به بهبودی و درمان آن موثر است را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
بچه‌دار شدن تجربه‌ای است که زندگی را تغییر می‌دهد. داشتن یک نوزاد جدید اغلب یک لحظه‌ی بسیار زیبا و خوشایند برای همه‌ی مادران باردار و خانواده‌های آن‌ها است. اما در عین حال می‌تواند خسته کننده و طاقت فرسا باشد. اگر برای اولین‌بار تجربه‌ی مادر شدن دارید طبیعی است که احساس نگرانی یا شک داشته باشید، با این حال، اگر احساسات شما شامل غمگینی یا تنهایی شدید، نوسانات شدید خلقی و گریه‌های مکرر باشد، ممکن است افسردگی پس از زایمان داشته باشید.
انواع افسردگی پس از زایمان چیست؟
سه نوع مختلف از اختلالات خلقی پس از زایمان وجود دارد:
- بلوز پس از زایمان یا بلوز نوزادی
بعضی از خانم‌ها پس از زایمان دچار یک جور گرفتگی خلق می‌شوند که به این حالت در زبان انگلیسی Baby Blues می‌گویند. بیبی بلوز بین ۵۰ تا ۷۵ درصد افراد پس از زایمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر در حال تجربه بلوز کودک هستید، گریه‌های مکرر و طولانی بدون دلیل مشخص، اضطراب، غم و اندوه و خواهید داشت. این وضعیت معمولا در هفته اول (یک تا چهار روز) پس از زایمان شروع می‌شود. اگرچه این تجربه ناخوشایند است، اما این وضعیت معمولاً در عرض دو هفته بدون درمان فروکش می‌کند. بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که از دوستان، خانواده یا شریک زندگی خود کمک بگیرید.
- افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان وضعیتی به مراتب جدی‌تر از افسردگی نوزاد است و از هر ۷ والدین جدید، ۱ نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر قبلاً افسردگی پس از زایمان داشته‌اید، خطر ابتلا به آن در هر بارداری تا ۳۰ درصد افزایش می‌یابد. ممکن است اوج و فرودهای متناوب، گریه‌های مکرر، تحریک‌پذیری و خستگی، و همچنین احساس گناه، اضطراب و ناتوانی در مراقبت از کودک یا خود را تجربه کنید.
علائم از خفیف تا شدید متغیر است و ممکن است در عرض یک هفته پس از زایمان یا به تدریج، حتی تا یک سال بعد ظاهر شود. اگرچه علائم ممکن است چندین ماه طول بکشد، درمان با روان درمانی یا داروهای ضد افسردگی بسیار موثر است.
- روان‌پریشی پس از زایمان
روان‌پریشی پس از زایمان شکل بسیار شدید افسردگی پس از زایمان است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. این وضعیت نسبتاً نادر است و از هر ۱۰۰۰ نفر تنها ۱ نفر را بعد از زایمان مبتلا می‌کند. علائم معمولاً به سرعت پس از زایمان رخ می‌دهد و شدید است و از چند هفته تا چند ماه ادامه می‌یابد.
علائم شامل بی قراری شدید، گیجی، احساس ناامیدی و شرم، بی خوابی، پارانویا، هذیان یا توهم، بیش‌فعالی، گفتار سریع یا شیدایی است. روان‌پریشی پس از زایمان نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد، زیرا خطر خودکشی و آسیب رساندن به نوزاد افزایش می‌یابد. درمان معمولاً شامل بستری شدن در بیمارستان، روان درمانی و دارو خواهد بود.
بیشتر بخوانید: بارداری سالم و راحت به چه مراقبت‌هایی نیاز دارد؟
افسردگی پس از زایمان چقدر طول می‌کشد؟
افسردگی پس از زایمان می‌تواند تا یک سال پس از تولد فرزند شما ادامه یابد. به‌طور کلی مادرانی که پس از زایمان دچار افسردگی می‌شوند، خود به خود بهبود پیدا نمی‌کنند، مگر این‌که وارد فرایند درمان شوند. برخی عوامل خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهند:
- داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی و اختلال دوقطبی، افسردگی پس از زایمان یا اختلال نارسایی پیش از قاعدگی(PMDD).
- عدم حمایت لازم پس از زایمان
- اختلاف در زناشویی یا رابطه
- عوارض بارداری مانند شرایط سلامتی، زایمان سخت یا زایمان زودرس.
- زایمان زیر سن ۲۰ سال
- تجربه بارداری ناخواسته
- متولد شدن نوزاد با بیماری یا مشکل جسمی خاص
- وجود مشکلات مالی
- خانم‌هایی که در یک سال گذشته حوادث استرس‌زایی مانند از دست دادن والدین یا شغل را تجربه کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: علت و راه‌های درمان اضطراب پس از زایمان
علائم افسردگی پس از زایمان چیست؟
برخی از افراد در مورد علائم خود احساس شرمساری می‌کنند یا احساس می‌کنند که والدین وحشتناکی هستند که این احساس را دارند. افسردگی پس از زایمان بسیار شایع است. شما تنها کسی نیستید که چنین احساسی دارید و این به این معنی نیست که شما آدم بدی هستید.
اگر برخی از موارد زیر را تجربه کنید ممکن است افسردگی پس از زایمان داشته باشید:
- احساس غم، بی‌ارزشی، ناامیدی یا گناه.
- نگران بودن بیش از حد یا احساس سرگیجه.
- از دست دادن علاقه به سرگرمی‌ها یا چیزهایی که زمانی از آن‌ها لذت می‌بردید.
- تغییر در اشتها یا نخوردن.
- از دست دادن انرژی و انگیزه.
- مشکل در خوابیدن یا تمایل دائمی به خوابیدن.
- گریه بی دلیل یا بیش از حد.
- مشکل در تفکر یا تمرکز.
- افکار خودکشی یا آرزوی مرگ.
- عدم علاقه به کودک یا احساس اضطراب در اطراف نوزادتان.
- افکار صدمه زدن به کودک یا احساس این‌که فرزندتان را نمی‌خواهید.
اگر فکر می‌کنید که افسردگی پس از زایمان دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. این شخص می‌تواند متخصص زنان و زایمان، ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه یا ارائه دهنده سلامت روان شما باشد. متخصص اطفال کودک شما نیز می‌تواند به شما کمک کند.
افسردگی پس از زایمان چگونه درمان می‌شود؟
درمان افسردگی پس از زایمان بسته به نوع و شدت علائم متفاوت است. گزینههای درمانی شامل داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی، روان درمانی، گفتار درمانی یا درمان شناختی رفتاری و مشارکت گروهی است. درمان روان پریشی پس از زایمان ممکن است شامل دارو برای درمان افسردگی، اضطراب و روان پریشی باشد.
همچنین ممکن است برای چند روز در مرکز درمانی بستری شوید تا زمانی که به حالت پایدار برسید، اگر به این درمان پاسخ ندهید، الکتروشوک درمانی (ECT) می‌تواند موثر باشد.
پزشک شما ممکن است داروهای ضد افسردگی را برای مدیریت علائم افسردگی پس از زایمان تجویز کند. داروهای ضد افسردگی به تعادل مواد شیمیایی موجود در مغز کمک می‌کنند که بر خلق و خوی شما تأثیر می‌گذارد.
اگر در حال شیردهی هستید، با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای مصرف داروهای ضد افسردگی صحبت کنید. داروها می‌توانند از طریق شیر به کودک شما منتقل شوند. با این حال، سطح انتقال به طور کلی پایین است و بسیاری از داروهای ضد افسردگی بی خطر در نظر گرفته می‌شوند.
بیشتر بخوانید: 8 راهکار مفید و کاربردی کاهش استرس در دوران بارداری
کلام آخر: افسردگی پس از زایمان یک اختلال خلقی شایع است که از هر ۷ نفر ۱ نفر پس از زایمان به آن مبتلا می‌شوند. عوامل بیولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی که باعث ایجاد PPD می‌شوند خارج از کنترل شما هستند و این شما را تبدیل به یک مادر و پدر بد نمی‌کند.
علائم افسردگی پس از زایمان عبارتند از احساس غمگینی یا بی‌ارزشی، از دست دادن علاقه به چیزهایی که زمانی از آن‌ها لذت می‌بردید، گریه بیش از حد و نوسانات خلقی. اگر فکر می‌کنید که افسردگی پس از زایمان دارید، با پزشک خود صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند افسردگی شما را به بهترین شکل ممکن تشخیص و درمان کنند.
