بین سنین 3 تا 7 سال و با ورود به دوره‌ی پیش از دبستان، دنیای کودکان گسترده‌تر می‌شود، لذا استقلال بیشتری خواهند یافت و دقت بیشتری نسبت به رفتار بزرگترها و کودکان دیگر خارج از خانواده دارند و درباره محیط اطرافشان بیشتر از قبل پرسش و کنجکاوی دارند، به همین دلیل والدین باید نسبت به این تغییرات هوشیار باشند. در ادامه این مقاله شما را با مهمترین تغییرات در روانشناسی رشد کودک 3 تا 7 سال آشنا خواهیم کرد.
رشد زبانی کودکان در گروه سنی (۳ تا 7سال)
در این دوره ی سنی، سرعت بسیار زیادی در رشد زبان کودکان وجود دارد. کودکان در این دوره ی سنی ، روزانه حدود ۵۰ کلمه جدید یاد میگیرند و کلمات بسیار زیادی را می‌فهمند. آنان در ۳ سالگی بیش از ۱۲۰۰ کلمه به کار میگیرند و با آن کلمات صحبت می‌کنند. در ۵ سالگی آنان بین ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ کلمه بکار میگیرند. در طی این دوره، جملات کودکان به مرور پیچیده‌تر می‌شود و در جمله به تدریج کلمات بیشتری به کار می‌برند.
به طورر مداوم و پیوسته؛ دامنه لغات بچه ها افزایش می یابد و از سن تقریبا 7سالگی ؛ معنی کلمات را می‌توانند متوجه بشوند. آن ها با دقت بیشتری صحبت می‌کنند و این را متوجه می‌شوند که یک کلمه می‌تواند معانی متفاوتی داشته باشد و فکر می‌کنند که از این کلمات چگونه می‌توانند استفاده کنند.
رشد شناختی در گروه سنی 3 تا 7 سال
در گروه سنی 3 تا 5 سال، قسمت جلویی مغز رشد بسیار سریعی دارد، این قسمت از سر مسئولیت طراحی و سازماندهی رفتارها و فعالیت‌های جدید، کنترل حرکتی، تنظیم هیجان‌ها و حفظ توجه در جهت انجام وظایف را برعهده دارد.
کودکانی که در این قسمت از سر خود، مشکل داشته باشند، قادر نخواهند بود درباره ی جنبه‌های مختلف و متعدد از مشکل فکر کنند. برای آنها مشکل است که به بیش از یک جنبه از مسائل و مشکلات توجه کنند و درمورد آنها فکر کنند. کودکان در دوره‌ی سنی 3 تا 5 سال تفکر می‌کنند اما برای آن ها بسیار مشکل است تا بتوانند به موضوعات از دریچه‌ی نگاه و دیدگاه افراد دیگر نگاه کنند. به عبارت دیگر آنها نمی‌توانند در حلاجی مشکلات خود را جای شخص دیگری قرار دهند هنوز برای آنان مشکل است که به این حقیقت نائل شوند که افراد دیگر می‌توانند به گونه ای متفاوت و مغایر با آنان فکر کنند.
کودکان در این سن بیشتر از نظر افکار خود محور هستند. وقتی کودکان وارد سن ۴ سالگی شدند، قادرند که تعارضات خود را با هم سالان خود، خودشان حل کنند و در این زمینه از بزرگترهای خود تا حدودی مستقل‌تر می‌شوند. همین هم باعث می شود تا بتوانند اگر قصد استفاده از وسایل هم سالان خود را دارند، از آنان اجازه بگیرند به عبارتی آنان مالکتی و تصرفات دیگران را به اشیاء به رسمیت می‌شناسند و به آن احترام می‌گذارند.
در در طی دوره‌ی 6 تا 7 سالگی میزان سرعت رشد فیزیکی کودکان آهسته‌تر (کندتر) است. تقریبا اندازه‌ی مغز به میزان بزرگ سالیش رسیده است و در آن افزایش بسیار زیادی در کمیت شناخت دنیای واقعی وجود دارد، به صورتی که کودکان می‌توانند تجربه‌هایشان را در بیرون از خانه خود گسترش دهند. مثلا می‌توانند در اجتماعات (جامعه) و در مدرسه تجربه بیشتری از تعاملات را داشته باشند.
در واقع، در طی این دوره، کودکان شروع می‌کنند تا زمان بیشتری را در بیرون از خانه به سر ببرند. مثلا به مدرسه می‌روند و با دوستان و هم سن وسالان خود مراوده و بحث می‌کنند و در برنامه‌هایی که والدین در آنها حضور ندارند، شرکت می‌کنند. بنابراین؛ آزادی و استقلال (خود مختاری) کودکان افزایش می‌یابد و دنیای اطرافشان را می‌توانند بررسی کنند.
بیشتر بخوانید: 10 مهارت ضروری که باید به کودکان خود بیاموزید
شناخت و کسب مهارت
در سه سالگی، بیشتر قسمت تمرکز آنان بر روی ظواهر است، آنان می‌فهمند که یک سگ اسباب بازی با یک سگ واقعی متفاوت است. در این سن تفکر آنان بر اساس جنبه‌های قابل مشاهده، موضوعات، افراد، تجربه‌های واقعی و مستقیم استوار است، به عبارتی آنان از امور ذهنی و غیرقابل لمس آگاهی ندارند.
در این دوره کودکان تجربه‌های زیادی به دست می‌آورند و سعی می‌کنند در جهت به دست آوردن تصویر ذهنی از موضوعات تلاش کنند. آنان از فعالیت‌ها و حوادث عینی تصاویر ذهنی می‌سازند و بدین ترتیب می‌توانند فعالیت خود را از قبل طراحی کنند. درست است که مدت زمان توجه کودکان به مسائل در این دوره ی سنی بیشتر می‌شود ولی آنان هنوز نمی‌توانند مدت زمان توجه خود را افزایش دهند و به طور دقیق و پایدار یک موضوع را مورد توجه قرار بدهند. به عبارتی آنان به سرعت نسبت به موضوع مورد توجه، اهمیت نمی‌دهند.
در سن 5 تا 7 سالگی کودکان از نظر توانایی های جسمانی و شناختی بهتر می‌شوند و این امکان برای آن ها مهیا می‌شود تا مسئولیت پذیرتر بشوند. آنها باید در برابر وظایف مدرسه و خانه مسئولیت های مختلفی را بپذیرند. کودکان در این سن بسیار پرانرژی و فعال هستند و علاقه دارند که چیزی را بسازند و طراحی کنند، دست به کار های خطرناک و هیجان آور بزنند (اکثرا برای کودکان پسر اینگونه می‌باشد)، و دوست دارند که در یک کار مهارت داشته باشند.
بیشتر بخوانید: چگونه مسئولیت پذیری را به کودکان بیاموزیم
مهم ترین آموزشهای لازم برای کودک 3 تا 7 ساله
ایجاد قراردادی برای مهمترین آموزشهای لازم برای کودکان 3 تا 7 سال تعیین میکند که چه جامعهای در آینده خواهیم داشت. در نتیجه ضرورت دارد تا آموزش کودکان به سمت موارد زیر برود:
- رشد خلاقیت و آموختن هنر
- افزایش درک و تقویت برقراری ارتباط
- تقویت اراده و افزایش قدرت تصمیم گیری
- آموزش آداب و عرفها
- کسب مهارت ها؛ مثل یادگیری زبان انگلیسی، ورزش، موسیقی و …
مهارت‌های کودک 3 تا 7 سال :
- کودک به تدریج توانایی راندن یک سه چرخه را پیدا میکند.
- با قیچی‌های ایمن می تواند شکل‌ها را ببرد.
- به تفاوت دختر و پسر پی می‌برد.
- لباس‌هایش را خودش می‌پوشد.
- با کودکان دیگر بازی میکند.
- می‌تواند قسمتی از یک داستان را که شنیده به خاطر آورد.
- روی مهارت‌های حرکتی درشت تسلط کامل دارد.
- می‌تواند مثل یک بزرگسال از پله بالا برود.
- روی یک پا لی لی کند.
- از درخت و نردبان بالا برود.
- در توپ بازی پیشرفت زیادی دارد.
- فرآیندهای تفکر در ارتباط با آگاهی های فضایی، قضاوت، سنجش ریسک و برنامه ریزی در او پرورش می‌یابد.
- مهارت‌های حرکتی ظریف در راستای مهارت‌های درشت پیشرفت میکند.
- کودک می‌تواند حداقل با ده مکعب یا بیشتر بک برج بسازد.
- نقاشی هایش واقعی‌تر است و می‌تواند هنگام رنگ آمیزی از خط بیرون نزند.
- با زیپ‌ها و دکمه‌ها راحت‌تر کار میکند و لباسش را بدون کمک گرفتن می‌پوشد.
- برای استفاده از قاشق و چنگال مهارت کافی دارند.
- هنگام کتاب خواندن دوست دارد به کتاب نزدیک شود، لغات و تصاویر را با چشم هایش دنبال کند.
- می‌تواند اسم رنگ‌های بیشتری را به درستی بگوید.
- می‌تواند پازل‌های پیچیده تری را حل کند.
- درهنگام بازی یاد می‌گیرد که هرکسی نقشی دارد، ولی در بازی‌های گروهی به یک شخص بزرگسال نیاز دارند تا بازی را برایشان شرح دهد و بین آنها داوری کند.
- برد برای آنها جذاب و باخت وحشتناک است.
- توجه بیشتری به دوستی‌ها و کار گروهی دارد.
- خواهان دوست داشته شدن و پذیرش از سوی دوستان است.
- راههای جدیدی برای توصیف تجارب و صحبت کردن از افکار و احساسات خود به کار می‌برد.
بیشتر بخوانید: چگونه توانایی دوست‌یابی را به کودکمان آموزش دهیم
کلام آخر: نکات ذکر شده کلیات ویژگی‌های کودکان در سنین 3 تا 7 سال است. دانستن این تغییرات قطعا به والدین کمک میکند که شناخت بیشتری از کودک خود داشته باشند و با رفتار منطقی، مهربانی و آگاهی بتوانند کمکی باشند تا کودک بتواند رشد سالمی داشته باشد.
